Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
21 maja 2022, sobota
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

Dwoje nietuzinkowych Polaków z pewnej warmińskiej miejscowości

Radosław Nojman
5 lutego 2020
Historia
Czas czytania (około): 6 minut
0
A A
Inskrypcja

Naród, który traci pamięć, przestaje być Narodem
– staje się jedynie zbiorem ludzi, czasowo zajmujących dane terytorium.
Marszałek Józef Piłsudski

W dziejach Brąswałdu – urokliwej wsi w powiecie olsztyńskim – można odnaleźć interesujące dowody polskości Warmii, które wiążą się głównie z dwiema wyjątkowymi postaciami: wieloletnim proboszczem miejscowej parafii rzymsko-katolickiej i gorącym patriotą księdzem Walentym Barczewskim (10 lutego minie 164. rocznica jego urodzin) oraz pochodzącą z tej miejscowości Marią Zientarą-Malewską, której życie stanowi swoistą kwintesencję „warmińskości”.

Urodzony w 1856 roku w Jarotach (wówczas podolsztyńskiej wsi Jomendorf) ksiądz Walenty Barczewski posługę duszpasterską w Brąswałdzie rozpoczął w 1894 roku – niespełna jedenaście lat od dnia otrzymania święceń kapłańskich (prezbiteratu). Zakończywszy budowę neogotyckiego kościoła, zlecił dwóm malarzom (Brandtowi i Zepterowi) wykonanie na sklepieniu malowideł o tematyce historyczno-religijno-patriotycznej – przedstawiono m.in. świętych patronów naszej Ojczyzny (takich, jak św. Wojciech, św. Stanisław) oraz główne sanktuaria Polski i Warmii, a także scenę objawień maryjnych (gietrzwałdzkich?) oraz np. podrywającego się do lotu Orła Białego w koronie. Ksiądz Barczewski, pomimo problemów z niemieckimi władzami, głosił kazania w języku polskim, publikował prace, głównie z zakresu etnografii i historii, działał w Warmińskiej Radzie Ludowej, był delegatem do pruskich organów przedstawicielskich, wspierał działania strony polskiej podczas plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu w 1920 roku. Przy tym napisał m.in. „Kiermasy na Warmii” oraz „Geografię polskiej Warmii”, współpracował też z czasopismami, np.: „Nowinami Warmińskimi” i „Gazetą Olsztyńską”. Za swą patriotyczną postawę został, w 1922 roku, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta). Pan powołał swego sługę po wieczną nagrodę za dobre, pracowite życie w roku 1928.

Kościół pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie
Kościół p.w. św. Katarzyny w Brąswałdzie

Fragment sklepienia brąswałdzkiego kościoła
Fragment sklepienia brąswałdzkiego kościoła

Orzeł Biały w koronie, płonący czarny orzeł oraz męczeństwo św. Stanisława
Orzeł Biały w koronie, płonący czarny orzeł oraz męczeństwo św. Stanisława

Współcześnie przed kościołem w Brąswałdzie stoi pomnik-popiersie tego wybitnego „Syna ziemi warmińskiej”. Z kolei na brąswałdzkim cmentarzu znajdują się dwa, wyróżniające się wśród pozostałych, groby: księdza proboszcza Walentego Barczewskiego (nagrobek z figurą Chrystusa Dobrego Pasterza i ze skłaniającą do refleksji inskrypcją: „Żyłem, bo chciałeś. Umarłem, bo kazałeś. Zbaw, bo możesz”) oraz jego matki Barbary (nagrobek z figurą Najświętszej Maryi Panny).

Walenty Barczewski

Pomnik ks. W. Barczewskiego w Brąswałdzie
Pomnik ks. W. Barczewskiego w Brąswałdzie

Grób ks. W. Barczewskiego
Grób ks. W. Barczewskiego

Inskrypcja
Inskrypcja

Grób matki ks. Barczewskiego
Grób matki ks. Barczewskiego

Groby: matki i syna
Groby: matki i syna

Również w Brąswałdzie, 4 września 1894 roku, przyszła na świat Maria Zientara-Malewska – nauczycielka, pisarka i poetka warmińska oraz działaczka społeczno-narodowa, autorka m.in. legend i podań regionalnych (takich, jak: „Zaklęty zamek w lesie olsztyńskim” czy „Legenda o świętym Jakubie patronie Olsztyna”), a także zbiorów wierszy i opracowań związanych z folklorem (np. „Warmio moja miła”). Od 1920 roku publikowała w „Gazecie Olsztyńskiej”, organizowała lekcje historii Polski oraz koła Kobiet Polek i Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich. W 1929 roku uczyła w szkole polskiej Chaberkowie. W latach 1931-1939 kierowała Wydziałem Przedszkoli i Opieki Religijnej Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech. Za działalność na rzecz polskiego szkolnictwa na terytorium III Rzeszy Niemieckiej oraz propagowanie polskości na Warmii została, we wrześniu 1939 roku, aresztowana przez Gestapo (niem. Geheime Staatspolizei – Tajna Policja Państwowa ) i uwięziona w obozie koncentracyjnym dla kobiet w Ravensbrück; do rodzinnej wsi wróciła w kwietniu 1940 roku, ale pozostawała pod kontrolą niemieckiej policji. Po zakończeniu II wojny światowej współtworzyła polską administrację w Olsztynie, pracowała naukowo oraz twórczo. W 1979 roku papież Jan Paweł II przyznał tej wybitnej Warmiaczce, za religijną i patriotyczną postawę, odznaczenie Pro Ecclesia et Pontifice. Dziś przed domem, w którym urodziła się Maria Zientarówna, stoi jej pomnik.

Pomnik M. Zientary-Malewskiej w Brąswałdzie
Pomnik M. Zientary-Malewskiej w Brąswałdzie

Popiersie M. Zientarówny i tabliczka na domu jej urodzin
Popiersie M. Zientarówny i tabliczka na domu jej urodzin

Warto dodać, że w latach trzydziestych XX wieku w Brąswałdzie działała polska szkoła i biblioteka oraz Koło Związku Polaków w Niemczech. Współcześnie na ścianie dawnej szkoły polskiej znajduje się tablica pamiątkowa.

Budynek dawnej, brąswałdzkiej szkoły polskiej

Budynek dawnej, brąswałdzkiej szkoły polskiej
Budynek dawnej, brąswałdzkiej szkoły polskiej

Tablica na szkole
Tablica na szkole

Warto zwiedzić opisane wyżej miejsca, szczególnie brąswałdzki kościół, zwracając uwagę na wspomniane wyżej malowidła, przedstawiające wiele scen oraz symboli, dotyczących dziejów naszej Ojczyzny i Narodu.

Radosław Nojman

Tagi: Brąswałdks. Walenty BarczewskiMaria Zientara-Malewskaopinie olsztyn
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Brexit, done!

Następny artykuł

Generał Józef Haller – część 1. Od narodzin do Wielkiej Wojny

Podobne artykuły

NSZ
Historia

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
182
August-Cieszkowski
Historia

August Cieszkowski – „filozofia czynu”

13 maja 2022
234
Przemówienie Józefa Becka w Sejmie (5 maja 1939 roku)
Historia

Przemówienie Józefa Becka

6 maja 2022
55
Konstytucja 3 Maja
Historia

Konstytucja w polskim duchu

3 maja 2022
48
800px-Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_06b-miniatura
Historia

Getto walczące

22 kwietnia 2022
49
Podpisanie układu w Rapallo. kanclerz Rzeszy Joseph Wirth, Walther Rathenau oraz delegacja sowiecka: Leonid Krasin, Gieorgij Cziczerin oraz Adolf Joffe. Źródło: Wikimedia Commons/Bundesarchiv
Historia

„Istnienie Polski jest nie do zniesienia”… Rapallo 1922

20 kwietnia 2022
130
Następny artykuł
Generał Józef Haller

Generał Józef Haller - część 1. Od narodzin do Wielkiej Wojny

Eurodeputowani z Koalicji Europejskiej

Eurodeputowanym* do sztambucha.

Farmazon

„Farmazon” za Juszczyszynem

Moneta

Generał Józef Haller - część 2. Od Legionu Wschodniego do II Korpusu Polskiego

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
3k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
2.9k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
1.2k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
1k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
871
Ukraina – krew przedmurza…

Ukraina – krew przedmurza…

13 marca 2022
661
Grupa Wagnera

„Grupa Wagnera” – prywatna Armia Kremla

28 kwietnia 2022
653
Dziady’68 – wielka ustawka…

Dziady’68 – wielka ustawka…

7 marca 2022
608
union-jack

Depopulacja Wielkiej Brytanii

12 maja 2022
555
„Gruba kreska”

„Gruba kreska”

26 marca 2022
525
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
aborcja agresja aksjologia demokracja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka II wojna światowa Joe Biden KO komunizm koronawirus Lewica LGBT manipulacja media NATO nazizm neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej PSL Rafał Trzaskowski Rosja samorząd Stany Zjednoczone szkoła totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna wybory 2020 Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In