Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  •    
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

Gaja Gaj – bohater Armenii, morderca Polaków

Redakcja
19 sierpnia 2020
Historia
Czas czytania (około): 4 minut
0
A A
Gaja Dmitrijewicz Gaj

Latem 1920 roku trwały przygotowania do planowanej od dawna, bolszewickiej ofensywy na froncie zachodnim. W związku z tymi przygotowaniami, wskutek zarządzonych przez Tuchaczewskiego przegrupowań, 1 lipca w ramach IV Armii sowieckiej utworzony został III Korpus Kawalerii pod dowództwem Ormianina, za którym ciągnęła się sława pogromcy białych, trzydziestotrzyletniego wówczas Gaja Dimitriewicza Gaja.

Gaja Dmitrijewicz Gaj również Gaj-Chan, właśc. Hajk Byżyszkian, urodzony 18 lutego 1887 roku w Tebrizie w Persji, zamordowany 11 grudnia 1937 roku. Profesor ormiańskiego pochodzenia, dowódca wojskowy oraz komisarz armii i marynarki Armeńskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W czasie wojny domowej w Rosji walczył po stronie czerwonych. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził 3 Korpusem Kawalerii „Kawkorem”, który po Bitwie Warszawskiej osłaniał odwrót rosyjskiej 4 Armii.

III Korpus Kawalerii, określany jako Kawkor,a przez Polaków mianem Złotej Ordy Gaj-Chana zawierał w sobie 10. Dywizję Kawalerii w sile 3147 szabel i 27 kaemów, 15. Dywizja Kawalerii, w sile 995 szabel i 19 kaemów, oraz 2 baterie artylerii (8 armat). Ponadto samodzielną grupę, wchodzącą w skład „Czerwonych Kozaków” Gaja Byżyszkiana, stanowiła 164. Brygada Strzelców posiadająca 700 bagnetów i 32 kaemy i 2 baterie artylerii.

O działaniach 3 Konnego Korpusu na froncie zachodnim w 1920 napisał książkę „Na Warszawę!”. Po wojnie był profesorem na uczelniach wojskowych, aresztowany w czasie czystek stalinowskich został w 1937 roku stracony.

Pomordowani we wsi Lemanie
Pomordowani we wsi Lemanie

Oddziały 3 Korpusu Gaja zamordowały ponad tysiąc polskich jeńców w Lemanie, Chorzelach, Cieloszkach pod Mławą i w Szydłowie. Bolszewicy dopuszczali się też gwałtów na ludności cywilnej. Nazwa Chorzele przez lata budziła grozę. To tutaj 23.08.1920 roku, kozacy Gaj-Chana w okrutny sposób zamordowali 74 polskich jeńców z Brygady Syberyjskiej z porucznikiem Mieczysławem Karczewskim.

„Całe długie szeregi trupów, w bieliźnie tylko i bez butów, leżały wzdłuż płotów i w pobliskich krzakach. Byli pokłuci szablami i bagnetami, mieli zmasakrowane twarze i powykłuwane oczy” – tak zapamiętał to generał Lucjan Żeligowski po wyzwoleniu Chorzeli. Pochowano ich we wspólnej mogile, która w tym roku zyskała nową, godną oprawę.

Chorzele
Chorzele

Dzień wcześniej 22. sierpnia 1920 r. pod Szydłowem 49 Pułk Piechoty podjął próbę powstrzymania 3. Korpusu Konnego Armii Czerwonej wycofującego się na wschód. Bolszewicy po przełamaniu polskich pozycji wzięli do niewoli 92 szeregowych i 7 oficerów. Jeńcy po rozbrojeniu zostali wymordowani. Dowódca 5. Armii gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz pościgu za wrogiem i ujęcia winnych zbrodni wojennej. Wzięci do niewoli pod Chorzelami, zostali skazani na śmierć przez sąd wojenny i rozstrzelani przez żołnierzy 49 pp. 24. sierpnia 1920 r. na polach pod Szydłowem, w miejscu, gdzie zginęli żołnierze polscy(rozstrzelano 199 ujętych Kozaków). Żołnierzy polskich pochowano na cmentarzu parafialnym w Szydłowie.”

Szydłowo
Szydłowo

Cmentarz żołnierzy sowieckich z oddziału, który wymordował polskich żołnierzy pod Szydłowem. Wzięci do niewoli pod Chorzelami, zostali skazani na śmierć przez sąd wojenny i rozstrzelani przez żołnierzy 49 pp.
Na pomniku inskrypcje:

„TU SPOCZYWA • 199 ŻOŁNIERZY Z 3 KORPUSU KONNEGO • ARMII CZERWONEJ • ROZSTRZELANYCH 24 SIERPNIA 1920 R. • ZA ZBRODNIĘ WOJENNĄ NA JEŃCACH POLSKICH”.

Rozstrzelani kozacy
Rozstrzelani kozacy

Podczas odwrotu trzykrotnie przebijał się przez pierścień polskiego okrążenia, ale pod Kolnem został zmuszony do przekroczenia granicy Prus Wschodnich, gdzie korpus został internowany, a sam Gaj uwięziony przez Niemców w obozie w Salzwedel koło Berlina.

Pamięć o nim szczególnie kultywowana jest w Armenii, gdzie jest uznawany za bohatera narodowego. W stolicy kraju, Erywaniu, znajduje się konny pomnik wojskowego, na jego cześć nazwana jest także ulica. W 2012 poczta armeńska wydała znaczek z jego podobizną z okazji 125. rocznicy urodzin. Na obszarze byłego Związku Radzieckiego znajduje się jeszcze kilka różnych pomników i popiersi Gaja Gaja. Jego imię nosi wiele ulic w Armenii, Rosji i na Białorusi.

Sowiecki znaczek pocztowy
Sowiecki znaczek pocztowy

Znaczek pocztowy armeński
Znaczek pocztowy armeński

Pomnik Gaj Gaja w Erewaniu
Pomnik Gaj Gaja w Erewaniu

Redakcja


Źródła:

  • https://historia.org.pl/2010/10/03/zlota-orda-gaj-chana-w-polsce/
  • http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1920/mazowieckie/szydlowo
Tagi: Gaj-ChanGaja GajKawkorkorpus Gaj-Chanaopinie olsztynwojna polsko-bolszewickawojna polsko-sowieckawojna z RosjąZłota orda
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Wojna polsko-sowiecka (część 2). Bitwa Warszawska, czyli geniusz Marszałka

Następny artykuł

Patrz, kogo bronisz

Podobne artykuły

FK
Historia

Feliks Koneczny – filozof historii

25 stycznia 2023
43
Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie
Historia

Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie

21 stycznia 2023
27
Spotkanie z historią Polski po raz piąty
Historia

Czwartkowy wieczór z historią w Piszu: o zakonie krzyżackim

17 stycznia 2023
48
Pużak-Bierut
Historia

KRN czy RJN?

11 stycznia 2023
81
fot. www.teatrnn.pl
Historia

Mój przyjaciel zdrajca, dr Andrzej Mazur…

4 stycznia 2023
107
abp. Antoni Baraniak
Historia

„Wyciągnięte będą konsekwencje”. Historia abp. Antoniego Baraniaka

2 stycznia 2023
111
Następny artykuł
Olsztyn LGBT

Patrz, kogo bronisz

Generał Stanisław Bułak Bałachowicz

Gen. Stanisławie Bułak-Bałachowicz, „ostatni Kmicic”. Polak znienawidzony przez komunistów, bohater Białorusi

Krótka smycz Tuska

Krótka smycz Tuska

wygrana wojna z Niemcami

Zwycięska kampania Jerzego Szmita, Niemcy na kolanach

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
16.5k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
3.3k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
3.2k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
3.2k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
3.1k
NSZ

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
2.9k
Ostatnia Wieczerza

Powstanie Kościoła

6 lipca 2022
2.9k
komuna na 4 łapy

III RP – historyczna klęska Polaków

21 czerwca 2022
2.9k
Władysław Grabski – endecki polityk

Władysław Grabski – endecki polityk

19 lipca 2022
2.8k
mieczyk-chrobrego

Obóz Wielkiej Polski – przeciwnicy sanacji

10 czerwca 2022
2.8k
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
agresja aksjologia Armia Czerwona dekomunizacja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia historia Polski II wojna światowa Joe Biden KO komunizm koronawirus Kościół Katolicki Lewica LGBT manipulacja media neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej Rafał Trzaskowski Rosja Rząd RP samorząd Stany Zjednoczone Szubienice w Olsztynie totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
  •  
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  • Kontakt
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In