Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  •    
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

Konspiracyjna „Żegota”

dr Waldemar Brenda
4 grudnia 2022
Historia
Czas czytania (około): 4 minut
0
A A
Konspiracyjna „Żegota”

W warszawskim getcie

4 grudnia 1942 r. w Warszawie powstała konspiracyjna Rada Pomocy Żydom „Żegota”. Jedyna taka instytucja centralna w okupowanych krajach Europy, której celem było niesienie pomocy żydowskim ofiarom niemieckiego ludobójstwa…

Już przed wojną można było dostrzec ukierunkowanie niemieckiego państwa narodowo–socjalistycznego na represje wobec Żydów. Wynikało to nie tylko z teoretycznych rozważań „pierwszego” nazisty – Adolfa Hitlera zawartych w jego programowym „dziele” zatytułowanym „Mein Kampf”. Także praktyka sprawowania władzy przez NSDAP w latach trzydziestych, pogromy, demolowanie sklepów i burdy uliczne, wreszcie ograniczanie praw i wymuszanie emigracji niemieckich Żydów poza granice III Rzeszy stanowiły zapowiedź nasilenia działań antysemickich w razie wybuchu wojny. Tak też się stało.

Na terenie okupowanej Polski oznakowano osoby pochodzenia żydowskiego żółtą gwiazdą Dawida. Zostali skupieni w zamkniętych gettach i poddani planowej eksterminacji. Głód w dzielnicach żydowskich, nakładanie kolejnych kontrybucji, deportacje do obozów i miejsc masowej zagłady oraz wszelkie możliwe szykany stawały się codziennością… Czasem jedyna myśl, która pozostawała, dawała się streścić w dramatycznym zdaniu, jak to z listu pisanego 28 czerwca 1942 r. przez nieznanego z nazwiska Mundka (Mojsze?) z Wilkowiecka koło Opatowa: „Donoszę Wam, że wysiedlenie już za nami. Nie mamy żadnych wiadomości, tylko klęskę i rozpacz. My jednak pozostajemy tu nadal. Ojciec pracuje (…). Oni obaj [ojciec i brat autora? – WB] zawieszeni są między niebem a ziemią”. Czy autor tego listu, opublikowanego w jednym z tomów „Archiwum Ringelbluma” przetrwał? Czy zginął wraz z milionami swych pobratymców? Tak, ziemie polskie pod władzą III Rzeszy zamieniono w wielki cmentarz Żydów od pokoleń mieszkających nie tylko nad Wisłą, ale w całej okupowanej Europie…

Ofiarą totalitarnej władzy byli również Polacy. Za bycie Polakami, za wspieranie konspiracji, za „niewłaściwe” zachowanie lub rzekome wykroczenia wobec bezprawia ustanowionego przez Niemców. Ale Polska była jedynym krajem w okupowanej Europie, gdzie wśród licznych kategorii „przestępstw”, śmiercią karane było również niesienie pomocy ukrywającym się Żydom.

Rodzina Ulmow zamordowana za ratowanie Żydow
Rodzina Ulmow zamordowana za ratowanie Żydow

A pomoc niosły różne instytucje Polskiego Państwa Podziemnego. W strukturze Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej powstał specjalny referat żydowski. W oficjalnie działającym Zarządzie Miejskim w Warszawie utworzono legalny wydział opieki społecznej, którego pracownicy – powiązani z konspiracją – narażali życie swoje i bliskich podejmując nielegalne działania, by w warszawskich sierocińcach ukryć żydowskie dzieci. Pomagali ziemianie i Kościół dostarczając fałszywych zaświadczeń o chrzcie. Pomagały poszczególne rodziny, choć nazbyt często finał był taki jak w przypadku Ulmów na Podkarpaciu…

Irena Sendler
Irena Sendler

Obok nich, symbolem tej działalności od kilku lat pozostaje Irena Sendlerowa, zaś niedawno – dzięki hollywoodzkiej produkcji filmowej („Azyl”) dołączyła rodzina Żabińskich, ukrywająca ofiary niemieckiego antysemityzmu w warszawskim Zoo. Człowiekiem, który powiadomił zachodnich aliantów o ludobójstwie, był Jan Karski, odznaczony po wojnie tytułem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”, podobnie jak kilka tysięcy innych Polaków.

Wreszcie z inicjatywy Zofii Kossak–Szczuckiej, pisarki katolickiej i działaczki konspiracyjnego Frontu Odrodzenia Polski (kontynuacja przedwojennej Akcji Katolickiej), we wrześniu 1942r. utworzono Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom „Żegota” skupiający szereg oddzielnych do tej pory inicjatyw pomocowych. Zanim to jednak nastąpiło, pisarka opracowała dokument, który pod tytułem „Protest!” został w sierpniu 1942 r. wydany przez podziemną drukarnię w Warszawie w nakładzie 5000 egzemplarzy: „Świat patrzy na tę zbrodnię, straszliwszą niż wszystko, co widziały dzieje – i milczy. Rzeź milionów bezbronnych ludzi dokonywa się wśród powszechnego, złowrogiego milczenia. (…) Nie zabierają głosu Anglia ani Ameryka, milczy nawet wpływowe międzynarodowe żydostwo, tak dawniej wyczulone na każdą krzywdę swoich. Milczą i Polacy. (…) Ginący żydzi otoczeni są przez samych umywających ręce Piłatów”

Zofia Kossak-Szczucka
Zofia Kossak-Szczucka

Już w pierwszych tygodniach działania fikcyjny „Tomasz Żegota” (pod takim wymyślonym nazwiskiem ukrywano działalność całej organizacji) objął swym zasięgiem ponad 180 osób w kilkunastu miastach. Pomoc musiała mieć charakter organizacyjny i materialny – niezbędni byli zarówno ludzie gotowi ponosić największe ryzyko jak i pieniądze … Tymczasem potrzeby były coraz większe. To dlatego na początku grudnia 1942r. Tymczasowy Komitet zreorganizowano, tworząc Radę Pomocy Żydom „Żegota” – oficjalną agendę Podziemnego Państwa działającą przy Delegaturze Rządu na Kraj. Znaleźli się w niej przedstawiciele różnych nurtów politycznych i społecznych obecnych w polskim Podziemiu, ale de facto „Żegota” na skutek tej zmiany stała się instytucją rządową. Pieniądze pozyskiwano m.in. z datków społecznych. Jednak głównym źródłem finansowania były dotacje Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźctwie. Podziemne organizacje żydowskie w ramach pomocy otrzymały czasie okupacji ponad milion dolarów, 200 000 franków szwajcarskich, 37 400 000 zł. Tuż przed wybuchem powstania warszawskiego w samej tylko stolicy ukrywano tysiące Żydów. Pomoc materialna objęła około 4 000 osób. Wystawiono ponoć około 50 000 dokumentów legalizacyjnych. Wydawano ulotki i plakaty informujące o konieczności zachowania właściwej postawy w obliczu Holocaustu.

Ulotka wydana w Warszawie z apelem gen. Władysława Sikorskiego o pomoc ludności żydowskiej
Ulotka wydana w Warszawie z apelem gen. Władysława Sikorskiego o pomoc ludności żydowskiej

Ktoś powie, że to wciąż mało… I będzie miał rację, bo wśród milionów Żydów rzeczywiste wsparcie mogli odczuć tylko nieliczni. Ale zawsze też będzie powracać pytanie (oby nigdy nie było usprawiedliwieniem!), czy wobec terroru okupanta, zbierającego okrutne żniwo śmierci, można było dużo więcej? Również dlatego, że wśród obywateli polskich znaleźli się także tacy, którzy parając się szmalcownictwem i wpisując się w niemiecką politykę, postawili się poza marginesem polskiego prawa. To, że ich działalność przyciąga uwagę świata – nie powinno dziwić. Szkoda tylko, że dużo większe wzbudzają zainteresowanie, niż konspiracyjna „Żegota”…

dr Waldemar Brenda

Tagi: Adolf HitlerArmia Krajowahistoria PolskihitlerowcyHolocaustII wojna światowaIrena SendlernazizmNiemcyopinie olsztynShoahWładysław Sikorskizbrodniazbrodnie niemieckieŻegotaZofia Kossak-SzczuckaŻydzi
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Ludzie Donalda Tuska chronią sowieckie pamiątki

Następny artykuł

Bukmacherzy obstawiają, czy Olsztyn zbankrutuje

Podobne artykuły

FK
Historia

Feliks Koneczny – filozof historii

25 stycznia 2023
125
Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie
Historia

Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie

21 stycznia 2023
30
Spotkanie z historią Polski po raz piąty
Historia

Czwartkowy wieczór z historią w Piszu: o zakonie krzyżackim

17 stycznia 2023
65
Pużak-Bierut
Historia

KRN czy RJN?

11 stycznia 2023
107
fot. www.teatrnn.pl
Historia

Mój przyjaciel zdrajca, dr Andrzej Mazur…

4 stycznia 2023
117
abp. Antoni Baraniak
Historia

„Wyciągnięte będą konsekwencje”. Historia abp. Antoniego Baraniaka

2 stycznia 2023
135
Następny artykuł
fundusze UE Grzymowicz)

Bukmacherzy obstawiają, czy Olsztyn zbankrutuje

155. rocznica urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego

155. rocznica urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego

Ciepło, prąd, odpady – jak zniewolić Olsztyn c.d.

Ciepło, prąd, odpady - jak zniewolić Olsztyn c.d.

Trójmorze

Trójmorze, czyli "robić swoje"

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
16.5k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
3.3k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
3.2k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
3.2k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
3.1k
NSZ

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
2.9k
komuna na 4 łapy

III RP – historyczna klęska Polaków

21 czerwca 2022
2.9k
Ostatnia Wieczerza

Powstanie Kościoła

6 lipca 2022
2.9k
Władysław Grabski – endecki polityk

Władysław Grabski – endecki polityk

19 lipca 2022
2.8k
mieczyk-chrobrego

Obóz Wielkiej Polski – przeciwnicy sanacji

10 czerwca 2022
2.8k
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
agresja aksjologia Armia Czerwona dekomunizacja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia Polski II wojna światowa Joe Biden KO komunizm koronawirus Kościół Katolicki kultura Lewica LGBT manipulacja media neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej Rafał Trzaskowski Rosja Rząd RP samorząd Stany Zjednoczone Szubienice w Olsztynie totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
  •  
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  • Kontakt
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In