Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  •    
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

„Szanowny Panie Romanie”

dr Waldemar Brenda
19 grudnia 2022
Historia
Czas czytania (około): 4 minut
0
A A
List Marszałka do Romana Dmowskiego

Pożółkła kartka papieru. Zapisał ją 21 grudnia 1918 r. Józef Piłsudski podczas pobytu w Przemyślu, które to miasto stanowiło wtedy bezpośrednie zaplecze walk polsko–ukraińskich o Lwów. Sam Piłsudski jechał przez Przemyśl właśnie do Lwowa. List jednak nie dotyczył kwestii konfliktu we wschodniej Galicji. Zaczynał się od słów „Szanowny Panie Romanie!”

Pierwszy miesiąc Niepodległej

Kilka tygodni po listopadowym objęciu władzy w Warszawie przez Józefa Piłsudskiego zaistniała sytuacja, grożąca swoistą dwuwładzą. Z jednej strony Piłsudski – kontrolujący sytuację nad Wisłą, ale nieuznawany przez mocarstwa zwycięskiej Ententy. Z drugiej – Komitet Narodowy Polski w Paryżu, kierowany przez Romana Dmowskiego – świetnie ustosunkowanego i zorientowanego w polityce mocarstw tworzących zwycięską Ententę. Już w początkach listopada działacze KNP rozważali, czy nie należy ogłosić komitetu za faktyczny polski rząd. Wydawało się, że przynajmniej Francja i Włochy gotowe są uznać taki krok polskiego przedstawicielstwa nad Sekwaną. Politycy skupieni wokół Dmowskiego rozważali nawet obalenie Piłsudskiego drogą zbrojnego zamachu!

Politycy na antypodach

Tak zapowiadała się groźba wielkiego politycznego podziału i wewnątrzpolskiego konfliktu u zarania niepodległości. Na dodatek obu polityków – nie tylko ich polityczne zaplecza – dzieliło praktycznie wszystko. Jeden wywodził się z idei socjalistyczno – niepodległościowych, drugi – był narodowym demokratą. Wpisywali się więc w trwały podział na lewicę i prawicę. Piłsudski już przed Wielką Wojną (1914 -1918) odwoływał się do tradycji powstańczych, głosząc konieczność walki zbrojnej przeciwko głównemu zaborcy i ciemiężycielowi sprawy polskiej, za jakiego uważał Rosję.

Dmowski zaś z ostrożnością podchodził do idei powstań, widząc w nich niebezpieczeństwo rozlewu polskiej krwi nieprzynoszącego nic, poza dotychczasowymi klęskami. Uważał się za polityka odległego od romantycznego pojmowania sprawy niepodległości, choć przecież nie odrzucał samej idei odbudowy państwa. Chciał tworzyć nowoczesny, silny i pragmatyczny w swych zamiarach naród. Głównego wroga widział w Niemczech, skutecznie realizujących politykę germanizacyjną w Wielkopolsce, Pomorzu czy na Śląsku. Większe sukcesy zdawał się dostrzegać we wspieraniu Rosji, Anglii i Francji. Natomiast Piłsudski swoją polityczno -wojskową akcję opierał na taktycznej współpracy z Austro- Węgrami, państwie wobec Niemiec sojuszniczym. Ta okresowa orientacja ukierunkowana początkowo na Wiedeń, potem na Wiedeń i Berlin, choć zakończona przez twórcę Legionów wraz z kryzysem przysięgowym w lipcu 1917r. – wtedy Piłsudski trafił do niemieckiego więzienia w Magdeburgu – była mu jednak pamiętana w Paryżu i Londynie.

Kwestie osobiste

Nie tylko poglądy i polityczne biografie różniły Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Nawet osobisty los postawił obydwu polityków po przeciwnych stronach barykady, każąc im w przeszłości rywalizować o względy jednej kobiety Marii primo voto Juszkiewiczowej. Spotkali się niegdyś w salonie „Pięknej Pani” i to socjalista, który później wysiadł „na przystanku Niepodległość”, okazał się bardziej skuteczny. Dmowski, który nigdy nie założył rodziny, z pewnością o tym pamiętał…

List Piłsudskiego

Wszystko więc zdawało się wskazywać, że w tej szczególnej chwili, jaką była jesień 1918 r., porozumienia między tymi dwoma wielkimi Polakami nie będzie. Nawet gdy Dmowski wysłał do Warszawy swego bliskiego współpracownika – i byłego socjalistę – Stanisława Grabskiego, to Piłsudski unikał w rozmowach wiążących deklaracji. Ale okoliczności zmieniały się jak w kalejdoskopie. Naczelnik dostrzegł, że chcąc nawiązać stosunki dyplomatyczne z Ententą, zapewne będzie musiał uregulować wzajemne relacje z KNP. I dlatego właśnie w grudniu 1918r. Piłsudski pisze list do Romana Dmowskiego, zaczynający się od słów „Szanowny Panie Romanie”. Pisze, bo wie, że by utrzymać świeżutką niepodległość, musi się wznieść ponad podziały i szukać porozumienia: „Opierając się na naszej starej znajomości, mam nadzieję, że w tym wypadku i w chwili tak poważnej, co najmniej kilku ludzi – jeśli, niestety, nie cała Polska – potrafi wznieść ponad interesy partji, klik i grup. Chciałbym bardzo widzieć Pana między tymi ludźmi”. Żadnych zobowiązań, obietnic, ale i warunków. Dmowski może tę propozycję odrzucić. Ma ku temu wiele powodów. Ale ma też świadomość, że od jego decyzji zależy coś więcej – niż zwykłe „postawienie na swoim”. I propozycje współpracy przyjmuje!!!!

Ten moment to przykład politycznego kompromisu. Umiejętności wychodzenia poza partykularne interesy partii politycznych. Nawet jeśli wymuszonego okolicznościami. Przynosi to sprawie polskiej ogromne korzyści. I wprawdzie nie jest to kompromis trwały, bo przecież polityka rządzi się swoimi prawami – ale w tym najważniejszym momencie – był to kompromis możliwy.

dr Waldemar Brenda

Tagi: historia PolskiII RPMarszałek Józef PiłsudskiNiepodległaniepodległośćopinie olsztynRoman Dmowski
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Bezpartyjny fachowiec Grzymowicz – olsztyńska pijawka

Następny artykuł

Brońmy etosu Solidarności

Podobne artykuły

Powstanie Zabajkalskie ostatnim akordem Powstania Styczniowego
Historia

Powstanie Zabajkalskie ostatnim akordem Powstania Styczniowego

5 czerwca 2023
19
Feliks Koneczny – Cywilizacja Łacińska
Historia

Feliks Koneczny – Cywilizacja Łacińska

31 maja 2023
51
Początki pojęcia „Ziemie Odzyskane”*
Historia

Początki pojęcia „Ziemie Odzyskane”*

11 maja 2023
38
Mecz Widzew Łódź - Juventus Turyn.
Historia

Akcja na Widzewie w stanie wojennym

30 kwietnia 2023
320
Policjant z Miednoje w Iławie…
Historia

Policjant z Miednoje w Iławie…

15 kwietnia 2023
34
Wlodzimierz Lenin przemawia w Moskwie w maju 1920 roku
Historia

Bolszewicy, wczoraj i dziś…

4 kwietnia 2023
75
Następny artykuł
Solidarność

Brońmy etosu Solidarności

RNojman JSzmit reparacje

Reparacje dotyczą także Warmii i Mazur

pojazd-antygrawitacyjny

Jak zbudować UFO?

zakup-nieruchomosci-496x346

Dlaczego w Polsce nie wychodzą programy mieszkaniowe?

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Obrona Gietrzwałdu – walka z czerwoną pajęczyną

Obrona Gietrzwałdu – walka z czerwoną pajęczyną

6 maja 2023
797
„Nieczysty” reportaż o Gietrzwałdzie

„Nieczysty” reportaż o Gietrzwałdzie

24 maja 2023
299
Zabrakło 6 podpisów. Nie będzie referendum w Gietrzwałdzie

Zabrakło 6 podpisów. Nie będzie referendum w Gietrzwałdzie

24 kwietnia 2023
503
Feliks Koneczny – Cywilizacja żydowska

Feliks Koneczny – Cywilizacja żydowska

25 lutego 2023
933
Walter Hallstein – jeden z architektów Unii Europejskiej

Walter Hallstein – jeden z architektów Unii Europejskiej

19 października 2021
763
Mecz Widzew Łódź - Juventus Turyn.

Akcja na Widzewie w stanie wojennym

30 kwietnia 2023
320
Feliks Koneczny –  „Cywilizacja bizantyńska”

Feliks Koneczny – „Cywilizacja bizantyńska”

6 lutego 2023
987
Chłop z cyckami i baba z brodą

Chłop z cyckami i baba z brodą

22 maja 2023
191
jszmit

Ten plan to nasza przyszłość

17 maja 2023
190
Mój Boże, Oni chcą wygrać wybory

Mój Boże, Oni chcą wygrać wybory

23 maja 2023
184
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
agresja antyPiS Armia Czerwona bezpieczeństwo dekomunizacja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia Polski II wojna światowa inwestycje Jerzy Szmit KO komunizm koronawirus Kościół Katolicki kultura Lewica LGBT manipulacja media neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej Rosja Rząd RP samorząd Stany Zjednoczone Szubienice w Olsztynie totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
  •  
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  • Kontakt
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In