Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  •    
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

Tajemnica listu Piłsudskiego

Jan Nowak
27 grudnia 2022
Historia
Czas czytania (około): 3 minut
0
A A
tajemnica listu

Znane są (i wielokrotnie już opisane) różnice poglądów politycznych, jakie dzieliły Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego oraz ich wzajemna niechęć, do czego przyczyniła się także rywalizacja o kobietę. Wyszedł z niej zwycięsko Piłsudski, co tylko pogłębiło niechęć Dmowskiego. Ale Piłsudski nie był człowiekiem pamiętliwym, noszącym urazy. Świadczy o tym także list, jaki odręcznie napisał do Dmowskiego w czasie krótkiego pobytu w Przemyślu 21 grudnia 1918 roku, kiedy jako Naczelnik Państwa Polskiego odbywał swą pierwszą, inspekcyjną podróż przez Kraków i Przemyśl do Lwowa.

„Ponad interesy partyj, klik i grup”

List miał się zaczynać słowami: „Drogi Panie Romanie” i tak był wielokrotnie cytowany, m.in. we „Wspomnieniach” Aleksandry Piłsudskiej i w wydaniach pism samego Piłsudskiego. To, że tak się jednak nie zaczynał, wyjaśniono dopiero wiele lat później.

Jak doszło do tego qui pro quo? Treść listu, ale nie po polsku, opublikował – po przetłumaczeniu – dziesięć lat po jego napisaniu publicysta i pisarz Kazimierz Smogorzewski w jednej z francuskich gazet. Pierwsze zdanie brzmiało: „Cher Monsieur Roman”, co jest grzecznościową formułą przyjętą w korespondencji w języku francuskim. Nie znając oryginału, tłumaczono to przez pół wieku jako „Drogi Panie…” . Dopiero w 1967 roku opublikowana została fotokopia oryginału, która zaczynała się: „Szanowny Panie…”. W języku polskim między „drogim” a „szanownym” jest głęboka, znacząca, diametralna różnica.

Roman Dmowski, współzałożyciel Narodowej Demokracji list otrzymał 6 stycznia w Paryżu i nie odpowiedział na niego ani jednym słowem. Wacław Jędrzejewicz, biograf Piłsudskiego, cytuje fragment rozmowy Dmowskiego ze Smogorzewskim(sekretarz Dmowskiego) o treści listu: „…pisze do mnie jak król, z którego łaski mogę zostać ministrem”.

Ten list, wzywający do zgody i wystawienia jednej wspólnej narodowej reprezentacji na rozmowy paryskie, w którym Piłsudski apeluje, aby w imię ich dawnej znajomości potrafili się wznieść ponad “interesy stronnictw, klik i grup”, został wprawdzie odczytany na posiedzeniu Komitetu Narodowego Polskiego w dniu 7 stycznia 1919 r., ale najprawdopodobniej z polecenia Mariana Seydy, kierownika wydziału prasowego KNP, został usunięty z akt przez mającego wtedy 22 lata Smogorzewskiego. Wszystko wskazuje, że Dmowski nie chciał mieć dowodów przyjaźni ze strony Piłsudskiego.

Skoro list miał być usunięty, to jak przetrwał?

W młodości Smogorzewski zafascynowany był Romanem Dmowskim, z którym bardzo blisko współpracował, ale równocześnie bardzo pragnął, aby porozumiał się on z Józefem Piłsudskim. Dlatego bardzo przeżył zlekceważenie przez Dmowskiego listu, który 21 grudnia 1918 r. napisał do niego Piłsudski.

Gdy otrzymał polecenie usunięcia listu, niecałkowicie wykonał polecenie przełożonych i zamiast zniszczyć ten dokument, starannie go ukrył. W 2000 r. oryginał listu Piłsudskiego do Dmowskiego, pisanego 21 grudnia 1918 r. w Przemyślu, którego nie chcieli ujawniać ani endecja, ani socjaliści, żona Janina Stobniak-Smogorzewska przekazała do Archiwum Akt Nowych w Warszawie.

Jan Nowak


Źródła:

  • Maciej Kledzik, emerytowany profesor historii, tygodnik TVP
  • Leszek Konarski, Tygodnik Przegląd
Tagi: historia PolskiMarszałek Józef Piłsudskiniepodległośćopinie olsztynRoman Dmowski
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Intronizacja Jezusa Chrystusa na Króla Polski – znaki czasu

Następny artykuł

Powstanie Wielkopolskie – kulisy i tajemnice

Podobne artykuły

FK
Historia

Feliks Koneczny – filozof historii

25 stycznia 2023
125
Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie
Historia

Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie

21 stycznia 2023
30
Spotkanie z historią Polski po raz piąty
Historia

Czwartkowy wieczór z historią w Piszu: o zakonie krzyżackim

17 stycznia 2023
65
Pużak-Bierut
Historia

KRN czy RJN?

11 stycznia 2023
107
fot. www.teatrnn.pl
Historia

Mój przyjaciel zdrajca, dr Andrzej Mazur…

4 stycznia 2023
117
abp. Antoni Baraniak
Historia

„Wyciągnięte będą konsekwencje”. Historia abp. Antoniego Baraniaka

2 stycznia 2023
135
Następny artykuł
Powstanie Wielkopolskie – kulisy i tajemnice

Powstanie Wielkopolskie - kulisy i tajemnice

Grzymowicz traci kolejnego wiceprezydenta

Grzymowicz traci kolejnego wiceprezydenta

Tadeusz Gowkielewicz | fot. M. Barański (źródło: gazetaolsztynska.pl)

Zmarł Tadeusz Gowkielewicz

Rozwiązać Sąd Okręgowy w Olsztynie!

Rozwiązać Sąd Okręgowy w Olsztynie!

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
16.5k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
3.3k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
3.2k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
3.2k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
3.1k
NSZ

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
2.9k
komuna na 4 łapy

III RP – historyczna klęska Polaków

21 czerwca 2022
2.9k
Ostatnia Wieczerza

Powstanie Kościoła

6 lipca 2022
2.9k
Władysław Grabski – endecki polityk

Władysław Grabski – endecki polityk

19 lipca 2022
2.8k
mieczyk-chrobrego

Obóz Wielkiej Polski – przeciwnicy sanacji

10 czerwca 2022
2.8k
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
agresja aksjologia Armia Czerwona dekomunizacja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia Polski II wojna światowa Joe Biden KO komunizm koronawirus Kościół Katolicki kultura Lewica LGBT manipulacja media neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej Rafał Trzaskowski Rosja Rząd RP samorząd Stany Zjednoczone Szubienice w Olsztynie totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
  •  
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  • Kontakt
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In