Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  •    
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

W listopadzie 1918 roku

dr Waldemar Brenda
11 listopada 2021
Historia
Czas czytania (około): 4 minut
0
A A
POW

10 listopada 1918r. około godziny 7.30 rano, na torowisko prowadzące do Dworca Głównego (Wiedeńskiego) w Warszawie, nieco posapująca lokomotywa wciągnęła niewielki pociąg. Jednowagonowy skład powoli dobił do dworcowego peronu, na którym stała grupka mężczyzn i kobiet. Jednym z nich był książę Zdzisław Lubomirski, członek Rady Regencyjnej, utworzonej przez Niemców we wrześniu 1917r. i od kilku tygodni usiłującej wybić się na niezależność od niemieckiego okupanta. Obok stało mieszane towarzystwo. Tu dominował Adam Koc — zwierzchnik Polskiej Organizacji Wojskowej na okupację niemiecką. Była to formacja konspiracyjna, która od 1914r. działała na rzecz niepodległości.

Wczesna pora, listopadowy chłód i mglista szarość poranka nie sprzyjały oczekiwaniu, ale przecież zarówno Lubomirski jak i Koc nie znaleźli się na warszawskim Dworcu Głównym przypadkiem. Wiedzieli, że pasażerami pociągu specjalnego z Berlina, który tu właśnie kończył swą trasę, byli brygadier Józef Piłsudski oraz Kazimierz Sosnkowski. Dla Adama Koca Piłsudski był towarzyszem wieloletniej walki, komendantem, niekwestionowanym liderem ruchu niepodległościowego. I tak właśnie go powitał: „Obywatelu Komendancie, imieniem Polskiej Organizacji Wojskowej witam obywatela Komendanta w stolicy”. Książę Lubomirski wciąż widział w nim socjalistę, który to obraz zdawał się nieco łagodnieć w zestawieniu z radykalizmem bolszewików.

W 1917r., gdy sprawa polska zaczęła nabierać międzynarodowego znaczenia, Piłsudski poparł tych legionistów, którzy odmówili złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro – Węgier. Wtedy wydawało się, że przelicytował. Aresztowany, trafił do niemieckiego więzienia w Magdeburgu. A Lubomirski wszedł w skład proniemieckiej Rady Regencyjnej a tych oddziałów legionowych, które przysięgę złożyły – sformowano Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht) i Polski Korpus Posiłkowy.

Teraz komendant wracał z niemieckim błogosławieństwem. Miał uspokoić sytuację nad Wisłą, przejąć tu władzę, uśmierzyć rewolucyjne nastroje i zapewnić niemieckiej armii bezpieczeństwo na wschodniej flance, kończącej się właśnie Wielkiej Wojny. Piłsudski w ciągu kilku dni poprzedzających powrót prowadził z Niemcami negocjacje, ale żadnych warunków nie potwierdzał na piśmie. Pomimo 16 miesięcy spędzonych w magdeburskiej twierdzy wiedział, że czas działał na jego korzyść. Niemcy musieli ustąpić!

I oto teraz nieco blady, trawiony przez gorączkę i zmęczony przebytą drogą, wysiadał z niemieckiego pociągu specjalnego, uściskiem dłoni i salutem odwzajemniał powitanie Adama Koca i kątem oka obserwował, jak podchodzi nieco roztrzęsiony ks. Zdzisław Lubomirski, by zaprosić na herbatę i polityczne rozmowy…

Polska państwowość kipiała już od wielu miesięcy. W ludzkich umysłach. Na ulicach miast. W zaciszu gabinetów, gdzie podejmowano decyzje. W Uniwersytecie Warszawskim otwartym w 1916r. W urzędach wyższego szczebla coraz liczniej obsadzanych przez Polaków. W lubelskim Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej, który trzy dni wcześniej został utworzony przez politycznych przyjaciół i podkomendnych Piłsudskiego. W lokalnych ośrodkach władzy Krakowa czy Śląska Cieszyńskiego. W działającym we Francji Komitecie Narodowym Polskim. W szeregach ochotników od 1 listopada 1918r. toczących krwawe walki z Ukraińcami o Lwów… Także odczuwało się ją w wielotysięcznej manifestacji zorganizowanej przez Polską Partię Socjalistyczną. I w sercach zmobilizowanych peowiaków oraz dawnych legionistów, którzy na ulicach Warszawy i wielu innych polskich miast rozpoczęli rozbrajanie niemieckich żołnierzy.

Pozostawało tylko pytanie, czy z tych widocznych symptomów niepodległości wyłoni się stabilne państwo czy chaos walki o władzę? Piłsudski wydawał się jedynym, który może zapewnić to pierwsze.

Rokowania Piłsudskiego z rozmówcami najwyższych szczebli ówczesnego krajowego establishmentu trwały wiele godzin. Konserwatywnej Radzie Regencyjnej stawiał twarde warunki. Ale nie przyjął też sztandaru Pogotowia Bojowego PPS, mówiąc: „Nie mogę przyjąć znaku jednej partii, mam obowiązek działać w imieniu całego narodu”. Jednocześnie wydawał rozkazy członkom Polskiej Organizacji Wojskowej, aby dokończyła oczyszczanie ulic Warszawy z niemieckich żołnierzy. 11 listopada Rada Regencyjna zdecydowała się zrezygnować z władzy wojskowej na rzecz Piłsudskiego (co ogłoszono nazajutrz), a kilka dni później utraciła też władzę cywilną. Komendant nakazał rozwiązać się także lewicowemu „Rządowi Lubelskiemu”, ale jego przywódcy, Ignacemu Daszyńskiemu (później zastąpił go bardziej strawny dla Narodowej Demokracji Jędrzej Moraczewski), powierzył misję utworzenia nowego gabinetu, otwartego na inne środowiska polityczne… Sam został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa – tak, ten tytuł miał nawiązywać do powstańczej tradycji Tadeusza Kościuszki…

16 listopada Piłsudski zawiadomił mocarstwa Ententy, iż „państwo polskie powstaje”. Nikt mu wówczas nie odpowiedział. Listopadowy przełom dopiero rozpoczynał kolejny etap odbudowy…

Waldemar Brenda

Tagi: Adam KocAustriaEntentahistoriaI wojna światowaKazimierz SosnkowskiLegiony PiłsudskiegoMarszałek Józef PiłsudskiNarodowe Święto NiepodległościNiemcyniepodległośćopinie olsztynPolskaPolska Organizacja WojskowaRada RegencyjnaWęgryZdzisław Lubomirski
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Fanatycy

Następny artykuł

Ameryka. Żegnaj demokracjo, witaj tyranio?

Podobne artykuły

Naczelnik Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego 10 lutego 1919 r.
Historia

Luty 1919: początek Sejmu Ustawodawczego

5 lutego 2023
12
FK
Historia

Feliks Koneczny – filozof historii

25 stycznia 2023
138
Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie
Historia

Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie

21 stycznia 2023
30
Spotkanie z historią Polski po raz piąty
Historia

Czwartkowy wieczór z historią w Piszu: o zakonie krzyżackim

17 stycznia 2023
68
Pużak-Bierut
Historia

KRN czy RJN?

11 stycznia 2023
111
fot. www.teatrnn.pl
Historia

Mój przyjaciel zdrajca, dr Andrzej Mazur…

4 stycznia 2023
118
Następny artykuł
demokraci-republikanie-USA

Ameryka. Żegnaj demokracjo, witaj tyranio?

miękka rura

Tusk – miękka rura

Minister Przemysław Czarnek

Ełczanin honorowym profesorem oświaty

Marsz Niepodległości - plakat

Folksdojcze, czyli słów kilka o marszu i mediach

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
16.5k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
3.3k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
3.2k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
3.2k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
3.1k
NSZ

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
2.9k
komuna na 4 łapy

III RP – historyczna klęska Polaków

21 czerwca 2022
2.9k
Ostatnia Wieczerza

Powstanie Kościoła

6 lipca 2022
2.9k
Władysław Grabski – endecki polityk

Władysław Grabski – endecki polityk

19 lipca 2022
2.8k
mieczyk-chrobrego

Obóz Wielkiej Polski – przeciwnicy sanacji

10 czerwca 2022
2.8k
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
agresja aksjologia Armia Czerwona dekomunizacja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia Polski II wojna światowa Joe Biden KO komunizm koronawirus Kościół Katolicki kultura Lewica LGBT manipulacja media neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej Rafał Trzaskowski Rosja Rząd RP samorząd Stany Zjednoczone Szubienice w Olsztynie totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
  •  
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  • Kontakt
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In