Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
27 maja 2022, piątek
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

W listopadzie 1918 roku

dr Waldemar Brenda
11 listopada 2021
Historia
Czas czytania (około): 4 minut
0
A A
POW

10 listopada 1918r. około godziny 7.30 rano, na torowisko prowadzące do Dworca Głównego (Wiedeńskiego) w Warszawie, nieco posapująca lokomotywa wciągnęła niewielki pociąg. Jednowagonowy skład powoli dobił do dworcowego peronu, na którym stała grupka mężczyzn i kobiet. Jednym z nich był książę Zdzisław Lubomirski, członek Rady Regencyjnej, utworzonej przez Niemców we wrześniu 1917r. i od kilku tygodni usiłującej wybić się na niezależność od niemieckiego okupanta. Obok stało mieszane towarzystwo. Tu dominował Adam Koc — zwierzchnik Polskiej Organizacji Wojskowej na okupację niemiecką. Była to formacja konspiracyjna, która od 1914r. działała na rzecz niepodległości.

Wczesna pora, listopadowy chłód i mglista szarość poranka nie sprzyjały oczekiwaniu, ale przecież zarówno Lubomirski jak i Koc nie znaleźli się na warszawskim Dworcu Głównym przypadkiem. Wiedzieli, że pasażerami pociągu specjalnego z Berlina, który tu właśnie kończył swą trasę, byli brygadier Józef Piłsudski oraz Kazimierz Sosnkowski. Dla Adama Koca Piłsudski był towarzyszem wieloletniej walki, komendantem, niekwestionowanym liderem ruchu niepodległościowego. I tak właśnie go powitał: „Obywatelu Komendancie, imieniem Polskiej Organizacji Wojskowej witam obywatela Komendanta w stolicy”. Książę Lubomirski wciąż widział w nim socjalistę, który to obraz zdawał się nieco łagodnieć w zestawieniu z radykalizmem bolszewików.

W 1917r., gdy sprawa polska zaczęła nabierać międzynarodowego znaczenia, Piłsudski poparł tych legionistów, którzy odmówili złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro – Węgier. Wtedy wydawało się, że przelicytował. Aresztowany, trafił do niemieckiego więzienia w Magdeburgu. A Lubomirski wszedł w skład proniemieckiej Rady Regencyjnej a tych oddziałów legionowych, które przysięgę złożyły – sformowano Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht) i Polski Korpus Posiłkowy.

Teraz komendant wracał z niemieckim błogosławieństwem. Miał uspokoić sytuację nad Wisłą, przejąć tu władzę, uśmierzyć rewolucyjne nastroje i zapewnić niemieckiej armii bezpieczeństwo na wschodniej flance, kończącej się właśnie Wielkiej Wojny. Piłsudski w ciągu kilku dni poprzedzających powrót prowadził z Niemcami negocjacje, ale żadnych warunków nie potwierdzał na piśmie. Pomimo 16 miesięcy spędzonych w magdeburskiej twierdzy wiedział, że czas działał na jego korzyść. Niemcy musieli ustąpić!

I oto teraz nieco blady, trawiony przez gorączkę i zmęczony przebytą drogą, wysiadał z niemieckiego pociągu specjalnego, uściskiem dłoni i salutem odwzajemniał powitanie Adama Koca i kątem oka obserwował, jak podchodzi nieco roztrzęsiony ks. Zdzisław Lubomirski, by zaprosić na herbatę i polityczne rozmowy…

Polska państwowość kipiała już od wielu miesięcy. W ludzkich umysłach. Na ulicach miast. W zaciszu gabinetów, gdzie podejmowano decyzje. W Uniwersytecie Warszawskim otwartym w 1916r. W urzędach wyższego szczebla coraz liczniej obsadzanych przez Polaków. W lubelskim Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej, który trzy dni wcześniej został utworzony przez politycznych przyjaciół i podkomendnych Piłsudskiego. W lokalnych ośrodkach władzy Krakowa czy Śląska Cieszyńskiego. W działającym we Francji Komitecie Narodowym Polskim. W szeregach ochotników od 1 listopada 1918r. toczących krwawe walki z Ukraińcami o Lwów… Także odczuwało się ją w wielotysięcznej manifestacji zorganizowanej przez Polską Partię Socjalistyczną. I w sercach zmobilizowanych peowiaków oraz dawnych legionistów, którzy na ulicach Warszawy i wielu innych polskich miast rozpoczęli rozbrajanie niemieckich żołnierzy.

Pozostawało tylko pytanie, czy z tych widocznych symptomów niepodległości wyłoni się stabilne państwo czy chaos walki o władzę? Piłsudski wydawał się jedynym, który może zapewnić to pierwsze.

Rokowania Piłsudskiego z rozmówcami najwyższych szczebli ówczesnego krajowego establishmentu trwały wiele godzin. Konserwatywnej Radzie Regencyjnej stawiał twarde warunki. Ale nie przyjął też sztandaru Pogotowia Bojowego PPS, mówiąc: „Nie mogę przyjąć znaku jednej partii, mam obowiązek działać w imieniu całego narodu”. Jednocześnie wydawał rozkazy członkom Polskiej Organizacji Wojskowej, aby dokończyła oczyszczanie ulic Warszawy z niemieckich żołnierzy. 11 listopada Rada Regencyjna zdecydowała się zrezygnować z władzy wojskowej na rzecz Piłsudskiego (co ogłoszono nazajutrz), a kilka dni później utraciła też władzę cywilną. Komendant nakazał rozwiązać się także lewicowemu „Rządowi Lubelskiemu”, ale jego przywódcy, Ignacemu Daszyńskiemu (później zastąpił go bardziej strawny dla Narodowej Demokracji Jędrzej Moraczewski), powierzył misję utworzenia nowego gabinetu, otwartego na inne środowiska polityczne… Sam został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa – tak, ten tytuł miał nawiązywać do powstańczej tradycji Tadeusza Kościuszki…

16 listopada Piłsudski zawiadomił mocarstwa Ententy, iż „państwo polskie powstaje”. Nikt mu wówczas nie odpowiedział. Listopadowy przełom dopiero rozpoczynał kolejny etap odbudowy…

Waldemar Brenda

Tagi: Adam KocAustriaEntentahistoriaI wojna światowaKazimierz SosnkowskiLegiony PiłsudskiegoMarszałek Józef PiłsudskiNarodowe Święto NiepodległościNiemcyniepodległośćopinie olsztynPolskaPolska Organizacja WojskowaRada RegencyjnaWęgryZdzisław Lubomirski
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Fanatycy

Następny artykuł

Ameryka. Żegnaj demokracjo, witaj tyranio?

Podobne artykuły

PLAKAT nowy konferencja
Historia

Małe stowarzyszenie – duża konferencja. Dlaczego „Kaszubska Golgota”?

26 maja 2022
16
Kalendarium historyczne: 22 maja
Historia

Kalendarium historyczne: 22 maja

22 maja 2022
16
Pogrzeb Prymasa Stefana Wyszyńskiego
Historia

Odejście Prymasa

22 maja 2022
64
NSZ
Historia

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
288
August-Cieszkowski
Historia

August Cieszkowski – „filozofia czynu”

13 maja 2022
332
Przemówienie Józefa Becka w Sejmie (5 maja 1939 roku)
Historia

Przemówienie Józefa Becka

6 maja 2022
55
Następny artykuł
demokraci-republikanie-USA

Ameryka. Żegnaj demokracjo, witaj tyranio?

miękka rura

Tusk – miękka rura

Minister Przemysław Czarnek

Ełczanin honorowym profesorem oświaty

Marsz Niepodległości - plakat

Folksdojcze, czyli słów kilka o marszu i mediach

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
3.4k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
2.9k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
1.3k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
1.1k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
981
union-jack

Depopulacja Wielkiej Brytanii

12 maja 2022
746
Ukraina – krew przedmurza…

Ukraina – krew przedmurza…

13 marca 2022
719
Grupa Wagnera

„Grupa Wagnera” – prywatna Armia Kremla

28 kwietnia 2022
707
Dziady’68 – wielka ustawka…

Dziady’68 – wielka ustawka…

7 marca 2022
693
„Gruba kreska”

„Gruba kreska”

26 marca 2022
542
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
aborcja agresja aksjologia demokracja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia Polski II wojna światowa Joe Biden KO komunizm koronawirus Lewica LGBT manipulacja media NATO nazizm neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej PSL Rafał Trzaskowski Rosja samorząd Stany Zjednoczone szkoła totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In