Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  •    
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

Wielkanoc

Redakcja
16 kwietnia 2022
Historia
Czas czytania (około): 5 minut
0
A A
Święta Zmartwychwstania Pańskiego

Wielkanoc to najstarsze święto chrześcijańskie. Tradycja czyni je również najważniejszym wśród uroczystości kościelnych. Dotyczy ona nie tylko upamiętnienia wydarzeń biblijnych, lecz co ważniejsze, w tym czasie wypełnia się tajemnica wiary.

Wyznaczanie terminu Wielkanocy

Dawniej Wielkanoc zwano Paschą, co wiązało się z kontynuacją tradycji zaczerpniętej z judaizmu. Nazwa oznacza święto żydowskie upamiętniające ucieczkę Izraelitów z Egiptu oraz ich przejście przez Morze Czerwone. Słowo pascha oznacza w języku hebrajskim właśnie przejście.

W judaizmie święto przypada 14. dnia miesiąca nisan, natomiast zgodnie z kalendarzem gregoriańskim Kościół katolicki obchodzi Wielkanoc w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca. Kościół prawosławny, który nie przyjął reformy, obchodzi święto w innym terminie, wyznaczanym przez kalendarz juliański. Nadal nazywa je Paschą.

Dla chrześcijan Wielkanoc upamiętnia Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Choć każda niedziela przypomina o tym wydarzeniu, Wielka Niedziela jest najbardziej uroczystym świętem, które rozpoczyna się już po zachodzie słońca w Wielką Sobotę. Drugi dzień świąt to lany poniedziałek, zwany śmigusem-dyngusem. Nazwa wzięła się stąd, że śmigus oznaczał smaganie wierzbową gałązką, a dyngus wymuszanie datków pod groźbą zmoczenia wodą. Kontynuacja tego ostatniego zwyczaju jest nam nadal dobrze znana.

Święta poprzedza 40-dniowy Wielki Post, który jest okresem zadumy i przygotowań. Dawniej bardzo restrykcyjnie podchodzono do eliminowania z diety większości dań i posiłków. Spożywano głównie kaszę, ziemniaki i śledzie.

Najsmutniejszym dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielki Piątek, gdy wspomina się śmierć Jezusa na krzyżu. Następnego dnia następuje uroczyste święcenie pokarmów.

Wielkanocna święconka
Wielkanocna święconka

Święconka

Jajka zaskarbiły sobie miejsce w święconce dlatego, że dawniej nie można było ich spożywać w Wielkanoc. Gdy zakaz został zdjęty, pisanki i kraszanki symbolizowały odrodzenie, życie i zmartwychwstanie. Kiedyś uważano, że chronią przed złem oraz są zwiastunem płodności.

Święcona była również kiełbasa, jako symbol końca postu i specjalnego dania, które dawniej na wsi uchodziło za wyjątkowy rarytas, na jaki nie każdy mógł sobie pozwolić. Z kolei sól miała chronić przed złem oraz zepsuciem. Chrzan spożywano na czczo, przed uroczystym śniadaniem, aby przypomnieć sobie cierpienie Zbawiciela.

Dziś święcimy tylko symboliczne porcje pokarmów, lecz dawniej do kościoła przynoszono wielkie kosze ze wszystkim, co zamierzano spożyć. Poświęconych w koszyku chleba, jajek, kiełbasy, soli i chrzanu miało przez cały rok gospodarzom nie zabraknąć. Zamożne rody zamawiały wizytę księdza, który przybywał do domu święcić ogromne stoły zastawione licznymi potrawami. Uroczystość zapewniała rodzinie dostatek.

Pisanki
Pisanki

Symbole wielkanocne

Pisanki i tradycja malowania skorupek jajek znana jest jeszcze z czasów przedchrześcijańskich. Najstarsze znaleziska pochodzą ze starożytnego Egiptu oraz Mezopotamii, ale znane są też eksponaty polskie, z czasów pogańskich. Malowane i zdobione jajka były symbolem początku świata oraz zwiastunem nowego życia. Odzwierciedleniem przejścia były też żółte kurczaczki, które nadal towarzyszą wielkanocnej oprawie.

Ze świętami nierozerwalnie związany jest symbol baranka, który uosabia obecność Jezusa Chrystusa. To również nawiązanie do Starego Testamentu i wyzwolenia od śmierci przez oznaczenie drzwi domostw Izraelitów krwią baranka.

Na wielkanocnym stole nie brak też zajęcy. Są one symbolem płodności, witalności i odradzającej się po zimie natury. Z kolei palma wielkanocna upamiętnia triumfalny wjazd Syna Bożego do Jerozolimy. Jej zielone liście to znak Zmartwychwstania Pańskiego.

Wielkanoc na Warmii

Na Warmii, Wielkanoc była symbolicznie początkiem nowego roku. Dla Warmiaków, katolików, były to najważniejsze święta i trwały trzy dni

W ostatnią niedzielę przed świętami robiono, święcone w kościele palmy z bazi, zazielenionych gałązek brzozy, jałowca i barwinku lub borówek. Łykano kotki z poświęconej palmy, co miało zapobiegać bólowi gardła. Poświęcone i skromnie wykonane palmy wkładano w domu za święte obrazy.

W Wielki Piątek po wsi biegali chłopcy z drewnianymi kołatkami hałasując nimi na znak żałoby po śmierci Chrystusa. Chodzili również po „kołaczach”- kołatali w chałupach śpiewając „Któryś za nas cierpiał rany…”, częstowano ich za to ciastem lub jajkami.

W Wielką Sobotę podczas nabożeństwa odbywało się święcenie wody i ognia, po zakończeniu palono najstarszy we wsi krzyż przydrożny, wierzono bowiem, że jego popiół zapobiegnie wielu chorobom przez cały rok – zabierano więc do domu węgle pozostałe po spaleniu krzyża i stosowano je w postaci okładów na bolące miejsce. Aż do 1945 roku nie znano na Warmii i Mazurach zwyczaju święcenia potraw

W Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego wstawali jeszcze przed wschodem słońca. Wierzyli bowiem w oczyszczającą moc wody. Udawali się wówczas w ciszy i samotności do najbliższego strumienia lub rzeki. w celu obmycia, a najlepiej wykąpania się w zimnej wodzie. Zapewnić to miało zdrowie, a pannom dodatkowo urodę i powodzenie wśród mężczyzn. Następnie, także w ciszy, wracano do domów, zabierając ze sobą troszkę wody, którą potem skrapiano domowników.

Po śniadaniu wielkanocnym, dzieci stukały się jajkami – wygrywał ten, kogo jajko zostało całe. Zwycięzca miał prawo zabrać wszystkie jajka swojego przeciwnika.
Inny zwyczaj polegał na tzw. kaczaniu jajek. Na niedużych pochyłych rynienkach jajka puszczano w dół, a to które poturlało się najdalej wygrywało.

Lany poniedziałek
Lany poniedziałek

Lany poniedziałek

To był dzień, kiedy odwiedzało się dalszą rodzinę. Dawniej na Warmii i Mazurach nie znano dyngusa, panował tu zwyczaj nazywany smaganiem, a używano do tego gałązek jałowca z palem. To były swego rodzaju zaloty, ponieważ młodzi mężczyźni biegali za pannami na wydaniu. Często bawiły się w ten sposób także dzieci, ale już przy użyciu bardziej miękkiej brzozy. Odwiedzały one też domy bogatszych gospodarzy, aby dostać tzw. wykup w postaci ciast lub jajek.

Redakcja

Tagi: opinie olsztynWarmiaWielkanoc
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Tępimy skutki, a przyczyna ma się dobrze

Następny artykuł

Zbrodnie nieukarane

Podobne artykuły

FK
Historia

Feliks Koneczny – filozof historii

25 stycznia 2023
79
Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie
Historia

Pułk im. powstańca styczniowego walczy z orkami Putina na Ukrainie

21 stycznia 2023
28
Spotkanie z historią Polski po raz piąty
Historia

Czwartkowy wieczór z historią w Piszu: o zakonie krzyżackim

17 stycznia 2023
54
Pużak-Bierut
Historia

KRN czy RJN?

11 stycznia 2023
93
fot. www.teatrnn.pl
Historia

Mój przyjaciel zdrajca, dr Andrzej Mazur…

4 stycznia 2023
111
abp. Antoni Baraniak
Historia

„Wyciągnięte będą konsekwencje”. Historia abp. Antoniego Baraniaka

2 stycznia 2023
122
Następny artykuł
Szubienice i Tupolew

Zbrodnie nieukarane

Iwan Dybicz

„DIBITSCHPLATZ"

Podpisanie układu w Rapallo. kanclerz Rzeszy Joseph Wirth, Walther Rathenau oraz delegacja sowiecka: Leonid Krasin, Gieorgij Cziczerin oraz Adolf Joffe. Źródło: Wikimedia Commons/Bundesarchiv

„Istnienie Polski jest nie do zniesienia"... Rapallo 1922

Obietnica złożona przez Piotra Grzymowicza działaczom Partii RAZEM w 2016 roku

Czwarte kłamstwo – taniec szubienic

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
16.5k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
3.3k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
3.2k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
3.2k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
3.1k
NSZ

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
2.9k
komuna na 4 łapy

III RP – historyczna klęska Polaków

21 czerwca 2022
2.9k
Ostatnia Wieczerza

Powstanie Kościoła

6 lipca 2022
2.9k
Władysław Grabski – endecki polityk

Władysław Grabski – endecki polityk

19 lipca 2022
2.8k
mieczyk-chrobrego

Obóz Wielkiej Polski – przeciwnicy sanacji

10 czerwca 2022
2.8k
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
agresja aksjologia Armia Czerwona dekomunizacja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia Polski II wojna światowa Jerzy Szmit Joe Biden KO komunizm koronawirus Kościół Katolicki Lewica LGBT manipulacja media neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej Rafał Trzaskowski Rosja Rząd RP samorząd Stany Zjednoczone Szubienice w Olsztynie totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
  •  
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  • Kontakt
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In