Wpis do rejestru zabytków „Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej” w Olsztynie został uchylony

Minister kultury i dziedzictwa narodowego podjął decyzję o uchyleniu wpisu do rejestru zabytków „Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej” w Olsztynie. Wpis blokował możliwość zastosowania przepisów tzw. ustawy dekomunizacyjnej, a tym samym usunięcie pomnika będącego symbolem komunistycznej propagandy, utrwalającym fałszywy obraz roli Armii Czerwonej, rzekomo „wyzwalającej” Polskę. Minister kultury i dziedzictwa narodowego od dawna stoi na stanowisku, że dalsze eksponowanie w przestrzeni publicznej obiektu, który stanowił „dowód wdzięczności” dla Armii ZSRR, jest niedopuszczalne i stoi w sprzeczności z interesem państwa.

Analizy przeprowadzone przez MKiDN wykazały brak możliwości lub celowości zastosowania do olsztyńskiego pomnika przepisów o skreśleniu z rejestru zabytków lub o stwierdzeniu nieważności decyzji o wpisie tego obiektu do rejestru zabytków.

W marcu br. minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński zarekomendował władzom Olsztyna wystąpienie do Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o zgodę na demontaż i przeniesienie tzw. Pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej w Olsztynie. Minister – w piśmie do prezydenta Olsztyna – wskazał wówczas, że proponowanym przez MKiDN miejscem przeniesienia pomnika jest Muzeum PRL-u w Rudzie Śląskiej stworzone przez Fundację „Miniona Epoka”. Dyrekcja muzeum wyraziła wówczas zgodę na przyjęcie obiektu. Wicepremier podtrzymał wtedy wcześniejszą deklarację pokrycia kosztów demontażu i transportu oraz opracowania niezbędnej do usunięcia pomnika z przestrzeni publicznej Olsztyna dokumentacji konserwatorskiej.

Prezydent Olsztyna nie zgodził się jednak na przeniesienie pomnika do jednej z instytucji kultury, gdzie rzeźba Dunikowskiego znalazłaby się w odpowiednim otoczeniu jako niesławny relikt pewnej epoki w sztuce. Wicepremier Piotr Gliński wielokrotnie publicznie apelował do prezydenta Olsztyna o natychmiastowe usunięcie pomnika z przestrzeni publicznej.

Wobec braku działań ze strony władz Olsztyna w sierpniu br. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wszczął z urzędu postępowanie w sprawie uchylenia decyzji o wpisie pomnika do rejestru zabytków na podstawie art. 161 Kodeksu postępowania administracyjnego. Przepis ten stanowi, że minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów państwa. W toku postępowania Prezydent Miasta Olsztyna ponownie opowiedział się za zachowaniem i pozostawieniem pomnika w obecnej lokalizacji.

21 września br. minister kultury i dziedzictwa narodowego zdecydował o uchyleniu wpisu do rejestru zabytków „Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej” w Olsztynie.

Redakcja