Edukacja historyczna w zreformowanej szkole

Celem obecnie wdrażanej reformy edukacji jest stworzenie nowoczesnej szkoły opartej na najnowszych rozwiązaniach technologicznych, a jednocześnie silnie zakorzenionej w naszej tradycji i kulturze. Zmiany jakie obecnie są wdrażane w edukacji historycznej mają charakter jakościowy i ilościowy. Wynikają nie tylko z wprowadzenia nowego ustroju szkolnego, ale również z kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, której ważnym elementem jest przywrócenie historii należnego miejsca w procesie edukacji i wychowania.

Wymiar nauczania przedmiotu

W ramach nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego każdy uczeń obowiązkowo będzie realizował dwu­krotnie pełny kurs historii: w szkole podstawowej, a następnie w uzupełnio­nym i poszerzonym zakresie w wybranym typie szkoły ponadpodstawowej. Jed­nocześnie powrót do czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum, a tym samym wprowadzenie obowiązkowej edukacji historycznej w wymiarze 2 godzin tygodniowo w całym cyklu kształcenia, przyczyni się niewątpliwie do poprawy efektywności nauczania. Po pierwsze wszyscy uczniowie będą mieli okazję przejść pogłębiony (wzglę­dem szkoły podstawowej) kurs historii w pełnym zakresie, tj. od antyku po czasy najnowsze, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Polski (nie będzie już w ramach szkolnego programu sztucznego podziału na historię do 1918 roku, którą uczniowie poznawali w gimnazjum oraz historię po 1918 roku, którą omawiali w pierwszej klasie szkoły ponadgimnazjalnej). Po drugie treści rea­lizowane na lekcjach historii w dużym stopniu będą korelowały z językiem polskim, szczególnie w łączeniu problematyki związanej z kulturą, sztuką i światopoglądem poszczególnych epok.

Formacyjna funkcja przedmiotu

Nowa podstawa programowa kładzie szczególny nacisk na for­macyjną funkcję przedmiotu wskazując, że podczas nauczania historii w naturalny sposób kształtowane będą takie wartości jak: ojczyzna, naród, pań­stwo, symbole narodowe i państwowe, patriotyzm, pamięć historyczna, prawda, sprawiedliwość, dobro, piękno, wolność, solidarność, odpowie­dzialność, odwaga, krytycyzm, tolerancja, tożsamość, kultura.

Nauczane treści w sposób naturalny mają rozwijać u uczniów poczucie godności, dumy narodowej oraz postawy szacunku i odpowiedzialności za własne państwo. Mają również wykształcić w młodym człowieka kulturę i świadomość historyczną, zainteresować go przeszłością swojej rodziny, historią lokalną i regionalną oraz rozbudzić przekonanie, że nie można budować przyszłości bez pamięci historycznej, bez kształtowania szacunku dla dziedzictwa narodowego oraz troski o pamiątki i zabytki historyczne.

Zgodnie z nową podstawą programową lekcje historii mają być też miejscem kształtowania kompetencji humanistycznych. W ramach przedmiotu historia uczniowie będą doskonalić umiejętność samodzielnego poszukiwania wiedzy, krytycznego korzystania z różnorodnych źródeł informacji oraz formułowania i wypowiadania własnych opinii. Rozwijana będzie także wyobraźnia historyczna, kreatywność oraz kształtowana wrażliwość moralna i estetyczna wychowanków.

Nowy, formacyjny model nauczania historii wpisuję się w istotę zmian jakie obecnie dokonują się w polskim systemie oświaty. Wychowanie dzieci i młodzieży staje się priorytetem pracy każdej szkoły. Treści nauczania historii mają swoją specyfikę i właściwa ich realizacja przygotuje młodych ludzi do życia w społeczeństwie obywatelskim oraz pełnienia różnorodnych ról społecznych, zawodowych a także rodzinnych.

Wojciech Cybulski