”W czasie stanu wojennego, gdy była aresztowana, olsztyńscy sędziowie zabronili
Jej widzeń z córką Helenką – to było dla Niej straszne. Ci sędziowie są teraz
autorytetami olsztyńskiego wymiaru „sprawiedliwości”. To jest jeszcze
straszniejsze” *
Była absolwentką II Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie. W 1969 r. ukończyła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, uzyskując tytuł zawodowy magistra filologii polskiej. Pracowała jako nauczycielka języka polskiego w olsztyńskich szkołach.
„Pani Grażyna uczyła mnie w samochodówce na przełomie lat 70/80.
Tworzyła się Solidarność. Ileż lekcji przegadaliśmy o wolności. To
były najlepsze lekcje języka polskiego połączone z prawdziwą
historią której nikt inny jeszcze wtedy nie uczył w szkołach.
Naprawdę czekałem na te lekcje chociaż nigdy w szkole orłem nie
byłem. Jest mi ogromnie żal tak wspaniałej kobiety. Zawsze była
ładną i zadbaną kobietą. Nie mogę uwierzyć że odeszła. Jestem
przekonany że wielu jej uczniów będzie panią Grażynkę pamiętać”*„Wspaniały człowiek
Byłem jej uczniem w samochodówce na początku lat 70 – tych. Była piękną
kobietą. Pamiętam jak w trakcie lekcji polskiego, z kolegą taksowaliśmy jej
sylwetkę wymieniając między sobą uwagi. Spojrzała na nas raz,drugi i postawiła
nam po dwójce z niezwykle ujmującym, miłym sympatycznym uśmiechem. Taką
zapamiętałem ją na zawsze”*„Dla mnie , jej ucznia taka była. Wyróżniała się spośród grona nauczycieli samochodówki, inteligentna , wrażliwa, piękna . Potrafiła dla uczniów, którzy przysposabiali się do kręcenia śrub, kształtować ich osobowość. Uczyła nas dostrzegać w naszym życiu uczucia i piękno. Stawała w obronie słabszych i uczciwości .Zawsze pozostanie w pamięci.*
Walczyła o wolną Polskę i później nie wykorzystywała swoich zasług do robienia tzw. kariery.
Zapalę znicz na jej grobie”*„Pani Poseł przez duże „P” była ikoną „Solidarności”. Stanowcza,
często zagubiona, czasami uroczo naiwna w swojej wierze w ludzi,
wyjątkowo inteligentna, pamiętająca szczegóły…profesjonalistka w
każdym calu”*
Z inicjatywy Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” została ustanowiona Nagroda im. Grażyny Langowskiej dla nauczycieli i instytucji zasłużonych na polu edukacji.
W dniu 25 października 2021 r. w Warmińsko-Mazurskim Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie odbędzie się uroczystość jej wręczenia oraz odsłonięcie tablicy poświęconej pamięci wybitnej nauczycielki i kuratora oświaty, działaczki NSZZ Solidarność i posłanki na Sejm RP.
Fundatorami nagród przyznawanych w trzech kategoriach są trzy instytucje: Instytut Pamięci Narodowej, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” oraz Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej.
Przy wyłanianiu laureatów będzie brany pod uwagę aspekt kształtowania świadomości historycznej i postaw obywatelskich młodego pokolenia i jej fundamentalnego znaczenia dla trwania i rozwoju Narodu Polskiego, poczucia patriotyzmu i tożsamości narodowej obywateli mieszkających poza granicami kraju, poszanowania dóbr kultury i zachowania związków z narodowym dziedzictwem.
NAGRODY
Jak wynika z porozumienia, nagrody przyznawane będą w trzech kategoriach:
Nauczyciel i wychowawca oraz instytucje, które działały w okresie pierwszej „Solidarności” w latach 1980-1989, za zaangażowanie polityczne – nagroda finansowana przez Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej.
Nauczyciel i wychowawca oraz instytucje polonijne działające na rzecz podtrzymania języka, kultury, historii i polskiego dziedzictwa poza granicami kraju – nagroda finansowana przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”
Nauczyciel i wychowawca krzewiący postawy patriotyczne w młodym pokoleniu – nagroda finansowana przez Instytut Pamięci Narodowej Inicjatorzy przewidzieli możliwość przyznawania powyższych nagród również pośmiertnie. Wartość nagród w każdej kategorii wynosi jedenaście tysięcy złotych.
WYBÓR LAUREATÓW
Wybór laureatów nagród będzie dwuetapowy. W pierwszym Organizatorzy zgodnie z kategorią dokonają własnego typowania kandydatów do Nagrody, zaś w drugim wspólna komisja złożona z reprezentantów trzech instytucji dokona wyboru laureatów. Listy kandydatów oraz laureatów publikowane będą na stronach internetowych Organizatorów.
Pierwsze rozdanie nagród przewidywane jest 25 października 2021 roku w Olsztynie podczas uroczystej gali, a dokona go w imieniu organizatorów Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek. Na uroczystość przybędą również przewodnicząca Rady Polskiej Agencji Kosmicznej, wiceminister Ministerstwo Rozwoju i Technologii Olga Semeniuk, premier RP Mateusz Morawiecki oraz prezes PiS Jarosław Kaczyński.
Grażyna Langowska, ur. 14 X 1946 w Rzeszotarach k. Warszawy, zm. 2 XI 2009 w Olsztynie. Absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydz. Humanistyczny (1970). Nauczycielka jęz. polskiego w olsztyńskich szkołach.
Od IX 1980 w „S”, współorganizatorka „S” pracowników oświaty; członek Prezydium MKZ w Olsztynie, w 1981 przewodnicząca Regionalnej Sekcji Oświaty i Wychowania, w VI i IX 1981 delegat na I WZD Regionu Warmińsko-Mazurskiego, członek Prezydium ZR, rzecznik prasowy, delegat na I KZD. W IV 1981 uczestniczka Kongresu Światowej Konfederacji Pracy w Brukseli.
25 XII 1981 aresztowana za sporządzenie 13 XII 1981 petycji kolportowanej w Olsztynie, przetrzymywana w AŚ w Ostródzie, 2 II 1982 skazana wyrokiem Wojskowego Sądu Garnizonowego w Olsztynie na 1,5 roku więzienia, 16 III 1982 SN Izba Wojskowa uchylił wyrok, 3 VI 1982 wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie skazana na 9 mies. więzienia w zawieszeniu; zwolniona z pracy, przywrócona po roku.
W latach 1981-1982 rozpracowywana przez Wydz. III KW MO w Olsztynie w ramach SOR krypt. Dublerzy; przez Wydz. III WUSW w Olsztynie w ramach SOR krypt. Belgijka.
Kolporterka prasy podziemnej, m.in. „Rezonansu”, „Woli”, „Tygodnika Mazowsze”, uczestniczka nieformalnych spotkań działaczy opozycji, obserwatorka procesów (m.in. w Elblągu: Władysława Kałudzińskiego, Andrzeja Bobera, w Olsztynie: Władysława Frasyniuka), przedstawicielka Komitetu Helsińskiego w Regionie. Od 1988 uczestniczka reaktywowania struktur związkowych. 25-28 VIII 1988 uczestniczka Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w parafii św. Maksymiliana Kolbego w Krakowie-Mistrzejowicach.
W 1989 roku Grażyna Langowska uzyskała mandat posłanki na Sejm kontraktowy. Została wybrana w okręgu olsztyńskim jako kandydatka bezpartyjna z poparciem Komitetu Obywatelskiego „Solidarność. Zasiadała w Obywatelskim Klubie Parlamentarnym, pracowała w Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ochronie prawnej dziecka poczętego. W latach 1990-1996 zajmowała także stanowisko kuratora oświaty w dawnym województwie olsztyńskim. Działała także w Porozumieniu Centrum i następnie w Porozumieniu Polskich Chrześcijańskich Demokratów. W 1997 ponownie uzyskała mandat poselski III kadencji z listy Akcji Wyborczej Solidarność. Po kolejnych wyborach wycofała się z polityki.
– W 1999 roku była posłem sprawozdawcą ustawy o powołaniu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego – mówi prof. Józef Górniewicz, rektor UWM. – Dzielnie wspierała powołanie uniwersytetu, częstokroć odpowiadając na trudne i niewygodne pytania.
O jej charakterze najlepiej świadczy fakt, iż mimo tylu szykan i prześladowań ze strony aparatu partyjnego PZPR , pomogła znaleźć prace byłemu cenzorowi.
W 1988 roku Czesław Małkowski zostaje szefem Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Pracuje tam do 1990 roku, czyli do czasu zlikwidowania cenzury. O pracę w Olsztynie na początku lat 90. jest ciężko. Z pomocą spieszy wojewódzki kurator oświaty Grażyna Langowska, dzięki jej wstawiennictwu Małkowski dostaje pracę w szkole podstawowej jako nauczyciel historii. – Wiedział, że musi wykorzystać szansę. Może dlatego był tak zaangażowany w życie szkoły. Często udzielał się przy organizacji różnego rodzaju akademii – opowiada były dyrektor szkoły, w której pracował Małkowski. – Czesław miał grono koleżanek, z którymi się trzymał. Nazywaliśmy ich kółkiem różańcowym.
Odznaczona pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009).
Od 2010 r. jedna z ulic na Osiedlu Generałów w Olsztynie nosi imię Grażyny Langowskiej.
Redakcja
*WPISY NA FORACH OLSZTYŃSKICH MEDIÓW PO ŚMIERCI GRAŻYNY LANGOWSKIEJ
