Proces konstruowania i uzgadniania z Komisją Europejską programu regionalnego na lata 2021-2027, Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur, trwał ponad dwa lata. Nic dziwnego, ponieważ pula funduszy europejskich w tej perspektywie finansowej dla naszego regionu jest historycznie wysoka i wynosi blisko 1,8 mld euro.
Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego otrzymał zgodę Komisji Europejskiej między innymi na sfinansowanie projektu zwiększającego bezpieczeństwo w ruchu lotniczym w Porcie Lotniczym Olsztyn-Mazury. Niestety lotnisko w Szymanach od lat generuje straty. Według portalu Pasażer.com w 2018 roku zabrakło 23 milionów złotych. W 2019 roku samorząd województwa warmińsko-mazurskiego musiał dopłacić do funkcjonowania lotniska kolejne 13 milionów złotych. Plan Generalny Lotniska i Strategia Rozwoju Portu zakładały osiągnięcie progu rentowności w 2027 roku. Jednak lotnisko w Szymanach nadal wymaga dofinansowywania z budżetu samorządu województwa. W tym roku kwota ta ma wynieść około 20 milionów złotych. I chociaż w sezonie wakacyjnym ruch pasażerski był dość spory, to lotnisko generuje coraz większe straty. Wydaje się być jasne, że biedny samorząd województwa warmińsko-mazurskiego, który ma swoje problemy komunikacyjne, nie powinien łożyć milionów złotych na transport lotniczy, kiedy nie ma transportu autobusowego i gdy drogi wojewódzkie są często w fatalnym stanie. Wydaje się, że dla mieszkańców i przedsiębiorców bardziej korzystne byłoby zainwestowanie tych środków unijnych w poprawę stanu dróg wojewódzkich, rozwój transportu autobusowego i kolejowego, czyli tego, co na co dzień dotyczy większej liczby osób.
Kolejnym problemem w negocjacjach z kierownictwem Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej z Komisji Europejskiej były środki na inwestycje w porcie w Elblągu. Oczywiście odpowiednie zapisy znalazły się w projekcie programu regionalnego na lata 2021-2027 jako niezbędny element rozwoju portu w Elblągu po budowie kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną. Jednak już na etapie rozmów okazało się, że Komisja Europejska ma zastrzeżenia, że wcześniejsze centralne inwestycje na tym obszarze nie spełniły wszystkich wymogów środowiskowych. Póki co przekreśla to możliwość przekazania ok. 200 milionów złotych z funduszy unijnych na modernizację portu w Elblągu.
Główną szansą rozwoju dla naszego regionu jest przede wszystkim infrastruktura związana z budową kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną. Następstwem tego winny być dalsze inwestycje związane z portem w Elblągu. Należy przygotować go do pracy tak, aby miał faktycznie szansę stać się IV portem morskim Polski. Historycznie Elbląg był miastem portowym obsługującym statki. Należy zrobić wszystko, aby ten stan przywrócić. Wszystkie miejscowości, które znajdują się nad Zalewem Wiślanym, powinny skorzystać na tej zmianie cywilizacyjnej, jaką jest celowościowa inwestycja budowy kanału żeglugowego wraz z pogłębieniem toru wodnego w Elblągu i modernizacją elbląskiego portu. To da impuls do rozwoju całego regionu.
Poza przedstawionymi niepowodzeniami negocjacyjnymi Zarządu Województwa są też i optymistyczne wiadomości. Przede wszystkim Komisja Europejska przystała na wnioskowaną przez samorząd województwa pulę środków na drogi, która uzupełniona wydatkami na transport publiczny, tabor, ścieżki rowerowe i bezpieczeństwo wyniesie ponad 385 mln euro. Mimo środków przeznaczanych co roku na drogi słaba dostępność komunikacyjna to nadal duży problem naszego regionu.
W programie są też inne przedsięwzięcia komunikacyjne. Jest też zielone światło i możliwość finansowania działań na szlakach wodnych mających na celu poprawę bezpieczeństwa użytkowników, utrzymanie dobrego stanu wody oraz wzmocnienie brzegów systemu wodnego kanału Elbląskiego i Wielkich Jezior Mazurskich. Uzgodniono również możliwość urządzania i zagospodarowania terenów bezpośrednio wokół jezior i łączących je kanałów, rzek i Zalewu Wiślanego. Łącznie na prace na kanale i jeziorach zaplanowano dofinansowanie w wysokości blisko 112 mln euro. Komisja Europejska zapewniła również preferencyjną formę finansowania projektów dla firm prowadzących działalność w powiatach znajdujących się na ponad 208-kilometrowej granicy województwa z Federacją Rosyjską.
Ponadto nasz region otrzymał zgodę na sfinansowanie budowy Północnego Centrum Psychiatrii Dziecięcej w Ameryce. Zaplanowane środki na ten projekt to ok. 12,9 mln euro. Łącznie w obszarze zdrowia otrzymaliśmy jako województwo ponad 50 mln euro. Mamy też zgodę na kontynuowanie rozwoju funkcji uzdrowiskowej w regionie oraz środki na przyjęte przez zarząd województwa projekty strategiczne, takie jak szlaki kulturowe, w tym Szlak Kopernikowski wraz z Europejskim Centrum Copernicus we Fromborku. Na kulturę i turystykę ma zostać przeznaczonych 104 mln euro. Program regionalny na lata 2021-2027 Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur duży nacisk kładzie również na szeroko pojętą gospodarkę, gdzie przeznaczono blisko ćwierć miliarda euro.
dr Marcin Kazimierczuk
Radny Wojewódzki
