Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  •    
  • Kontakt
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Opinie Olsztyn

Reparacje od Niemiec dla Polski to też sprawa Warmii i Mazur! Straty polskich instytucji i organizacji, działających w regionie przed II wojną światową

Radosław Nojman
16 grudnia 2022
Warmia i Mazury
Czas czytania (około): 3 minut
0
A A
Reparacje od Niemiec dla Polski to też sprawa Warmii i Mazur! Straty polskich instytucji i organizacji, działających w regionie przed II wojną światową

W związku z notą dyplomatyczną rządu polskiego, wzywającą stronę niemiecką do wypłaty Polsce odszkodowań za straty poniesione w trakcie II wojny światowej (wystosowaną na podstawie raportu komisji kierowanej przez wiceszefa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Arkadiusz Mularczyka), warto wspomnieć o naszym regionalnym kontekście tej sprawy, szczególnie w roku stulecia powołania do istnienia Związku Polaków w Niemczech.

Bez wątpienia, największą i najtragiczniejszą stratą było zamordowanie lub doprowadzenie do śmierci, przez Niemców, wielu wybitnych działaczy ruchu polskiego na Warmii, Mazurach i Powiślu, m.in. Bohdana Jałowieckiego (ostatniego konsula RP w Olsztynie), Seweryna Pieniężnego jr. (wydawcy i redaktora „Gazety Olsztyńskiej”), Franciszka Barcza, Bolesława Jeziołowicza, Ryszarda Knosały i Jana Mazy (nauczycieli w polskich szkołach na Warmii). Wielu Polaków, mieszkających na terenie dawnych Prus Wschodnich, jak też okupowanych ziem II Rzeczypospolitej, zostało przymusowo wcielonych do Wehrmachtu, wielu było represjonowanych za niesienie pomocy np. polskim jeńcom, robotnikom przymusowym czy więźniom obozów pracy. Niestety, zazwyczaj pomijane są przy tym straty majątkowe polskich instytucji i organizacji działających w naszym regionie przed II wojną światową, a wśród nich na wyszczególnienie zasługują:

1) „Dom Polski” w Olsztynie

W 1919 roku budynek Hotelu „Reichshof” został sprzedany za 500 tys. marek stronie polskiej, z przeznaczeniem na cele organizacyjne związane z plebiscytem, który miał się odbyć w lipcu 1920 roku. W części jego pomieszczeń urządzono wówczas biura Mazurskiego Komitetu Plebiscytowego. Następnie, do 1939 roku, mieściły się w nim polskie instytucje i organizacje działające na Warmii, m.in.:. szkoła, biblioteka i czytelnia, a także Związek Polaków w Niemczech i Hufiec Harcerski Rejonu Wschodniopruskiego. We wrześniu 1939 roku, wraz z wyposażeniem, został przejęty przez Niemców (meble i inne sprzęty przenosili do siedziby Gestapo pracownicy instytucji oraz polscy nauczyciele). Od 1922 roku miał w nim swoją siedzibę również polski Bank Ludowy, wspierający głównie polskie rolnictwo i rzemiosło w Prusach Wschodnich; w lipcu 1925 roku Jan Baczewski zdołał pozyskać z Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie pożyczkę w wysokości 250 tys. zł, którymi zasilono środki obrotowe Banków Ludowych w: Olsztynie, Szczytnie, Kwidzynie, Sztumie oraz Złotowie; majątek został skonfiskowany na rzecz skarbu III Rzeszy (podobnie, jak Związku Polaków w Niemczech) we wrześniu 1939 roku, szacowana wysokość zgromadzonych środków to ok. 300 tys. marek (kwotę tę nie sposób potwierdzić w istniejących dokumentach).

„Dom Polski” w Olsztynie – w okresie międzywojennym siedziba wielu polskich organizacji i instytucji, m.in. Banku Ludowego (fot. z 2020 r.)
„Dom Polski” w Olsztynie – w okresie międzywojennym siedziba wielu polskich
organizacji i instytucji, m.in. Banku Ludowego (fot. z 2020 r.)

2) Redakcja „Gazety Olsztyńskiej”

Dom wybudowany na olsztyńskim Stary Mieście z inicjatywy Seweryna Pieniężnego jr. za pieniądze kilku ośrodków – wydawców polskiej prasy w Niemczech (powstał w nim swoisty regionalny koncern prasowy i wydawniczy). Koszt jego budowy to ok. 90 tys. marek. We wrześniu 1939 roku sprzęt oraz wydrukowane egzemplarze „Gazety Olsztyńskiej” i polskich książek zostały przewiezione do siedziby Gestapo, a budynek – zburzony.

3) Konsulat RP w Olsztynie

Secesyjna kamienica przy ówczesnym Friedrich-Wilhelmplatz (dziś plac Konsulatu Polskiego) była wynajmowana przez stronę polską. We wrześniu 1939 roku wszelkie sprzęty z biura Konsulatu RP zostały przewiezione (jak powyżej) do siedziby Gestapo, a budynek, podobnie jak Dom Polski, zamknięty i opieczętowany.

Olsztyńska kamienica, w której w latach 1927-1939 mieścił się Konsulat RP
Olsztyńska kamienica, w której w latach 1927-1939 mieścił się Konsulat RP

4) polskie szkoły

15 placówek na Warmii i 1 na Mazurach funkcjonujące, poza 3 wyjątkami, w domach prywatnych, zostały ostatecznie zamknięte we wrześniu 1939 roku. To, czego nie przejęto w sposób „urzędowy”, zdarzało się, iż było plądrowane przez okolicznych mieszkańców.

To krótkie przedstawienie i wyliczenie szkód na polskim majątku w naszym regionie pozwala wykazać kwotę co najmniej 1 miliona ówczesnych marek – nie zapominajmy o tym i popierajmy starania rządu Prawa i Sprawiedliwości o uzyskanie dla Polski reparacji od Niemiec za starty poniesione w okresie II wojny światowej.

Radosław Nojman

kanclerz
Ruchu Społecznego im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego
na Warmii, Mazurach i Powiślu

Tagi: Gazeta Olsztyńskahistoria PolskiII RPII wojna światowaNiemcyopinie olsztynplebiscyt 1920polityka historycznaPrusy Wschodniereparacje wojenneRyszard KnosałaSeweryn PieniężnyZwiązek Polaków w Niemczech
UdostępnijTweetujWyślij
Poprzedni artykuł

Wścieklizna totalnych – ofiar czy sprawców?

Następny artykuł

Przedświąteczna refleksja i życzenia

Podobne artykuły

Polregio
Warmia i Mazury

PO z PSL niszczy kolej regionalną. To przez nich staną pociągi

30 stycznia 2023
181
Opcja niemiecka w Radzie Gminy Gietrzwałd
Warmia i Mazury

Opcja niemiecka w Radzie Gminy Gietrzwałd

22 stycznia 2023
212
Tylko Niepodległość
Warmia i Mazury

Tylko Niepodległość

18 stycznia 2023
40
W dniu 20.12.2022r, pięć miesięcy przed umownym terminem, udostępniono kierowcom odcinek drogi ekspresowej S5 Ornowo - Wirwajdy. W ramach zadania wybudowana została droga ekspresowa o przekroju dwujezdniowym. Powstał na niej węzeł Ostróda Zachód, cztery wiadukty oraz dwa przejścia dla dużych zwierząt. Oprócz jezdni głównej, w ramach zadania wykonana została budowa dodatkowych jezdni obsługujących tereny przyległe. Ponadto przebudowane zostały drogi poprzeczne innych kategorii kolidujące z S5. Cel inwestycji Budowa nowego odcinka S5, z uwagi na połączenie obwodnicy Ostródy oraz drogi krajowej nr 15 z drogą krajową nr 16 w rejonie miejscowości Wirwajdy, spowoduje wyprowadzenie ruchu tranzytowego w kierunku Iławy z miejscowości Morliny, Tyrowo, Wirwajdy oraz zachodniej części Ostródy. Inwestycja poprawi bezpieczeństwo ruchu poprzez rozdzielenie ruchu tranzytowego od ruchu lokalnego, rowerowego i pieszego. Zmniejszeniu ulegnie natężenie ruchu na drogach alternatywnych o niższych parametrach przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa ruchu na tych drogach. Pierwszy krok do połączenia A1 z S7 Odcinek drogi ekspresowej S5 Ornowo - Wirwajdy jest kontynuacją obwodnicy Ostródy w ciągu drogi krajowej nr 16. Łączna ich długość to ponad 12 km i razem stanowią ciąg drogi ekspresowej będący częścią docelowego przebiegu S5 na odcinku Grudziądz (A1) - Ostróda (S7). Będzie to element ciągu dróg ekspresowych w północnej Polsce na linii wschód - zachód, na który złożą się: S10 Szczecin - Piła - Bydgoszcz, S5 Bydgoszcz - Grudziądz - Ostróda, S7 Ostróda - Olsztynek, S51 Olsztynek - Olsztyn, S16 Olsztyn - Ełk oraz S61 Ełk - Budzisko. Odcinek drogi ekspresowej S5 Ornowo- Wirwajdy wpisany został do realizacji kilka lat temu dzięki uporowi ówczesnego wiceministra transportu Jerzego Szmita. Uważany wówczas za mało istotny (w końcu to tylko 5 kilometrów) stał się dzisiaj nie tylko wytchnieniem dla Ostródy, która pozbyła się ruchu tranzytowego na kierunku Iława Olsztyn, ale również nadzieją na normalne życie dla mieszkańców kilku okolicznych miejscowości przez które dotychczas przebiegał ten tranzyt. Gminna wieść niesie, że wdzięczni mieszkańcy Ostródy, Tyrowa, Wirwajd i Nastajek zamierzają wystąpić z petycją, aby wspomniany odcinek Ornowo-Wirwajdy nazwać imieniem Jerzego Szmita.
Warmia i Mazury

Aleja im. Jerzego Szmita?

13 stycznia 2023
170
„Rzetelność” TVP3 Olsztyn w sprawie centrum logistycznego niemieckiej sieci handlowej
Warmia i Mazury

„Rzetelność” TVP3 Olsztyn w sprawie centrum logistycznego niemieckiej sieci handlowej

13 stycznia 2023
288
Nieudane negocjacje Zarządu Województwa z Komisją Europejską w sprawie modernizacji portu w Elblągu
Warmia i Mazury

Nieudane negocjacje Zarządu Województwa z Komisją Europejską w sprawie modernizacji portu w Elblągu

9 stycznia 2023
97
Następny artykuł
święta

Przedświąteczna refleksja i życzenia

Źródło: www.istockphoto.com

Przyszłość Polski, a rosyjsko-ukraińska wojna...

Wigilia bratanków Dobre Miasto

Wigilia bratanków w Dobrym Mieście

Bezpartyjny fachowiec Grzymowicz – olsztyńska pijawka

Bezpartyjny fachowiec Grzymowicz - olsztyńska pijawka

Zaloguj się login żeby komentować

Ostatnio popularne

Depopulacja - Polska

Depopulacja Polski

18 stycznia 2022
16.5k
depopulacja Francja

Depopulacja Francji

7 kwietnia 2022
3.3k
Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

Jedwabny szlak – Inicjatywa Pasa i Szlaku

21 kwietnia 2022
3.2k
Jezus-Barabasz

Dlaczego zabito Jezusa Chrystusa?

13 kwietnia 2022
3.2k
Co powstanie w miejscu szubienic?

Co powstanie w miejscu szubienic?

6 kwietnia 2022
3.1k
NSZ

NSZ – druga siła podziemnej Polski

15 maja 2022
2.9k
komuna na 4 łapy

III RP – historyczna klęska Polaków

21 czerwca 2022
2.9k
Ostatnia Wieczerza

Powstanie Kościoła

6 lipca 2022
2.9k
Władysław Grabski – endecki polityk

Władysław Grabski – endecki polityk

19 lipca 2022
2.8k
mieczyk-chrobrego

Obóz Wielkiej Polski – przeciwnicy sanacji

10 czerwca 2022
2.8k
Opinie Olsztyn

Najchętniej czytany konserwatywny portal Warmii i Mazur

Tematy w serwisie:
agresja aksjologia Armia Czerwona dekomunizacja Donald Tusk edukacja energetyka geopolityka gospodarka historia Polski II wojna światowa Joe Biden KO komunizm koronawirus Kościół Katolicki kultura Lewica LGBT manipulacja media neomarksizm Niemcy Olsztyn opinie olsztyn Piotr Grzymowicz PiS PO polityka zagraniczna Polska Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej Rafał Trzaskowski Rosja Rząd RP samorząd Stany Zjednoczone Szubienice w Olsztynie totalna opozycja Ukraina Unia Europejska USA wartości wojna Władimir Putin ZSRR
© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
  • Polityka prywatności
  • Olsztyn
  • Warmia i Mazury
  • Historia
  • Kultura
  • Media
  • Polityka
  • Społeczeństwo
  •  
  • Fundacja im. Piotra Poleskiego
  • Kontakt
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki

© 2019-2022 Opinie.Olsztyn.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In