Nad rzeką Wąską, w północnej części Pojezierza Iławskiego,15 kilometrów na południowy wschód od Elbląga znajduje się 12-tysięczne miasto Pasłęk.
Najstarsze zapiski o Ziemi Pasłęckiej pochodzą z 1231 r. Istniał tu gród pruski, podbity w 1237-38 r. przez Krzyżaków. Już w 1293 r. nadano miejscowości Pasłęk prawa miejskie. Na miejscu byłej osady na początku XIV wieku wybudowano Zamek Krzyżacki. Miasto przechodziło kilkukrotnie w ręce polskie później krzyżackie. W 1520r. Polacy zniszczyli zamek. Na przełomie XVI i XVII wieku dochodzi do serii pożarów i epidemii. W XIX wieku miasto dosyć intensywnie się rozwija. Pasłęk staje się miastem powiatowym. Powstają; młyn, ślusarnia, wiatrak, garbarnia, tartak.
Dzisiaj możemy podziwiać w Pasłęku najdłuższe w Polsce średniowieczne mury obronne długości 1200 metrów, średniowieczny zamek, gotycki kościół pw. Św. Bartłomieja i gotycko renesansowy ratusz z 1380 roku. Przed Bramą Młyńską znajdują się dwie armaty, będące rekonstrukcją szwedzkich armat używanych przy oblężeniu Pasłęka w 1659 r.
Kościół Św. Bartłomieja wybudowany został około roku 1350. Uległ on zniszczeniu w czasie pożaru w 1543 roku. Odbudowano go w drugiej połowie XVI wieku, zachowując gotycki wygląd z zewnątrz i nadając piękny barokowy wystrój wewnątrz. Możemy podziwiać tu ołtarz główny z 1697 roku, będący dziełem mistrza Riga z Królewca oraz zabytkowe organy kościoła z drugiej połowy XVIII wieku, wykonane przez Hidenbrandta – organomistrza gdańskiego. Należą one do tej samej serii organów, co te w Gdańsku Oliwie. Przy kościele usytuowany jest ratusz, oraz ciekawa ekspozycja przedstawiająca Pasłęk w obrębie murów obronnych.
Zamek krzyżacki stoi w północnej części starego miasta. Zamek po zniszczeniu w 1520 roku był odbudowywany od lat czterdziestych XVI wieku, aż do roku 1578. Dodano mu skrzydło wschodnie i zachodnie. Obecnie w zamku znajduje się siedziba władz miejskich, biblioteka miejska, Pasłęcki Ośrodek Kultury i Powiatowy Urząd Pracy.
Przed zamkiem umiejscowiono również ciekawą ekspozycję historyczną, mówiącą o bohaterach Armii Krajowej, ich losach oraz zniszczeniach, jakie dotknęły region w 1945 roku. Po zwiedzeniu zamku przejść możemy się uliczkami starego miasta wśród zabytkowych kamienic, aż do Bramy Kamiennej wybudowanej w 1330 roku. Kiedyś posiadała ona dębową kratę, oraz most zwodzony. Była ona główną bramą prowadzącą do serca miasta.
Poza murami miasta znajduje się park, połączony z placem zabaw. Tu mieszkańcy mogą wypoczywać i spotykać się ze znajomymi.
Marcin Puciato
