Relacja europosła Krzysztofa Jurgiela z posiedzenia Komisji AGRI Parlamentu Europejskiego

Bruksela, 01.02.2024r.

Komunikat prasowy nr 93

z dnia 24 stycznia 2024r.

z posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego w dniu 24 stycznia 2024 r.

Tematy główne:

I Komisja w dniu 24.01.2024r.:

Pkt. 4 agendy – COM(2023)0166 – głosowanie – Uzasadnianie wyraźnych oświadczeń środowiskowych i informowanie o nich (dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych)

Pkt. 5 agendy – COM(2023)0420 – głosowanie – Zmiana dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów

Pkt. 6 agendy – głosowanie – Wytyczne dotyczące budżetu na rok 2025 – sekcja III

Pkt. 7 agendy – COM(2023)0193 – głosowanie – Ustanowienie unijnej procedury wydawania pozwoleń dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi i nadzoru nad nimi oraz ustanowienie Europejskiej Agencji Leków, zmiana rozporządzenia (WE) nr 1394/2007 i rozporządzenia (UE) nr 536/2014 oraz uchylenie rozporządzenia (WE) nr 726/2004, rozporządzenia (WE) nr 141/2000 i rozporządzenia (WE) nr 1901/2006

Pkt. 8 agendy – głosowanie – Umowa o partnerstwie gospodarczym między Republiką Kenii, będącą członkiem Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej, z jednej strony, a Unią Europejską, z drugiej strony

Pkt. 9 agendy – COM(2023)0661 – Zmiana rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 w odniesieniu do wieloletnich programów kontroli występowania, powiadomień dotyczących występowania regulowanych agrofagów niekwarantannowych, tymczasowych odstępstw od zakazów przywozu i wymogów szczególnych dotyczących przywozu oraz ustanowienia procedur ich przyznawania, tymczasowych wymogów dotyczących przywozu roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów wysokiego ryzyka, ustanowienia procedur sporządzania wykazu roślin wysokiego ryzyka, treści świadectw fitosanitarnych, stosowania paszportów roślin oraz w odniesieniu do niektórych wymogów sprawozdawczych w odniesieniu do obszarów wyznaczonych i kontroli występowania agrofagów

Pkt. 10A agendy – COM(2023)0415 – Produkcja i wprowadzanie do obrotu leśnego materiału rozmnożeniowego, zmiana rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 i 2017/625 oraz uchylenie dyrektywy Rady 1999/105/WE (rozporządzenie w sprawie leśnego materiału rozmnożeniowego)

Pkt. 10B agendy – COM(2023)0414 – Produkcja i wprowadzanie roślinnego materiału rozmnożeniowego do obrotu w Unii, zmiana rozporządzeń (UE) 2016/2031, 2017/625 i 2018/848 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylenie dyrektyw Rady 66/401/EWG, 66/402/EWG, 68/193/EWG, 2002/53/WE, 2002/54/WE, 2002/55/WE, 2002/56/WE, 2002/57/WE, 2008/72/WE i 2008/90/WE (rozporządzenie w sprawie roślinnego materiału rozmnożeniowego)

Pkt. 12 agendy – Wymiana poglądów z wiceprzewodniczącym Marošem Šefčovičem na temat przyszłości rolnictwa w UE

Pkt 13 agendy – Wymiana poglądów ze sprawozdawcą Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie „W kierunku zrównoważonych ram etykietowania żywności w celu umożliwienia konsumentom dokonywania zrównoważonych wyborów żywieniowych”

Pkt 14 agendy – Wymiana poglądów z przedstawicielami Komisji na temat wdrożenia strategii leśnej UE

Głosowania

I Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego w dniu 24 stycznia 2023 r. głosowano nad następującymi punktami agendy:

Pkt. 4 agendy – COM(2023)0166 – głosowanie – Uzasadnianie wyraźnych oświadczeń środowiskowych i informowanie o nich (dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych)

Sprawozdawca przyjął inicjatywę Komisji, która zaktualizuje unijne prawo ochrony konsumentów, aby zapewnić im ochronę i umożliwić aktywny udział w transformacji ekologicznej. W tym celu Komisja przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie uzasadniania wyraźnych oświadczeń środowiskowych i informowania o nich (dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych). Sprawozdawca poparł zobowiązanie do wyeliminowania wprowadzających w błąd oświadczeń środowiskowych przez udostępnienie nabywcom wiarygodnych, porównywalnych i weryfikowalnych informacji, aby umożliwić im podejmowanie bardziej prośrodowiskowych decyzji i ograniczyć ryzyko pseudoekologicznego marketingu. Uważał też za istotne, by wymogi informacyjne wiązały się z uzasadnieniem, oraz by uznano, że istniejące systemy oznakowania ekologicznego dostarczają na tyle wyczerpujące informacje, że spełniają wymagania określone w dyrektywie.

Ponadto dostrzegł, że chociaż rozporządzenie ma przyczynić się do eliminacji wprowadzających w błąd lub fałszywych oświadczeń oraz może pomóc zapewnić właściwe egzekwowanie prawa, to spowoduje również dodatkowe obciążenie administracyjne i koszty dla producentów i przedsiębiorców rolnych, którzy będą chcieli złożyć takie oświadczenia. Przewiduje się także, że mniejsze przedsiębiorstwa będą dotknięte bardziej niż duże. Z tego względu niezwykle ważne jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowego i administracyjnego wszystkim przedsiębiorstwom, ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich przedsiębiorstw.

EKR zgadza się ze sprawozdawcą, że dyrektywa wymaga, aby uzasadnienie wyraźnych twierdzeń ekologicznych opierało się na ocenie opartej na uznanych dowodach naukowych i aktualnej wiedzy technicznej. Również wymogi dla oświadczeń dotyczących wpływu na ograniczanie emisji gazów cieplarnianych są odpowiednio sformułowane.

Zgadzam się, że jednostki sekwestracji rolnictwa regeneratywnego i certyfikowane jednostki redukcji emisji z rolnictwa regeneratywnego mogą być wykorzystywane do składania wniosków i oświadczeń opartych na kompensacjach na mocy niniejszej dyrektywy.

Państwa członkowskie mają zapewnić, aby przedsiębiorcy przeprowadzali ocenę w celu uzasadnienia swoich oświadczeń ekologicznych. W odniesieniu do oświadczeń związanych z rolnictwem ocena ta powinna wykazywać, że wykraczają one poza normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska oraz wymogi ogólne w zakresie zarządzania (SMR) określone w rozporządzeniu (UE) 2021/2115, mające zastosowanie na poziomie danego podmiotu.

Pkt. 5 agendy – COM(2023)0420 – głosowanie – Zmiana dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów

Sprawozdawczyni przyjęła zaproponowany przez Komisję przegląd dyrektywy ramowej w sprawie odpadów. Służy on zmniejszeniu wpływu systemów żywnościowych związanych z wytwarzaniem odpadów żywnościowych na środowisko i klimat oraz ustanowieniu prawnie wiążących celów w zakresie ograniczania marnotrawienia żywności dla państw członkowskich do 2030 r.

Marnotrawienie żywności wynika z „nieefektywności” łańcucha żywnościowego. Niesie za sobą skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe, ponieważ w jego wyniku idzie na marne także praca rolników i hodowców wykonywana przy produkcji żywności oraz zużyte zasoby naturalne. Według dwóch dostępnych szacunków (z 2012 i 2022 r.) w UE marnuje się od 88 do 153,5 mln ton żywności rocznie. Związane z tym koszty wynoszą 143 mld EUR rocznie. Ta ilość marnowanej żywności odpowiada około 227 mln ton CO2, czyli około 6 % całkowitych emisji w UE.

Parlament Europejski konsekwentnie wspiera ograniczanie marnotrawienia żywności. Zmniejszanie strat i marnotrawienia żywności stanowi integralną część unijnej strategii „od pola do stołu” z 2020 r. na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego.

Oczekuje się, że wyznaczenie konkretnych celów skłoni każde państwo członkowskie do podjęcia ambitnych kroków dostosowanych do jego konkretnej sytuacji, zintensyfikowania wysiłków i zwiększenia skali skutecznych strategii. Jednocześnie państwa członkowskie będą miały pełną elastyczność w wyborze środków zaproponowanych w ramach przeglądu ich programów zapobiegania powstawaniu odpadów żywności z myślą o osiągnięciu celów dotyczących ograniczania.

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyraziła zadowolenie, że z celów tych wyłączono sektor pierwotny. Apelowała o zachęcanie państw członkowskich, by skupiały się w większym stopniu na edukacji na rzecz zapobiegania marnotrawieniu żywności.

Biorąc pod uwagę, że 2020 jest pierwszym rokiem, za który dostępne są dane dotyczące marnotrawienia żywności przez państwa członkowskie, ponieważ wcześniej nie było obowiązku pomiaru, sprawozdawczyni zgodziła się, by 2020 był rokiem referencyjnym, jak określono we wniosku.

Sprawozdawczyni uznała proponowane cele za rozsądne. Proponowała jednak, aby cel 30 % stosowano oddzielnie do każdego z etapów łańcucha żywnościowego, o których mowa w art.

9a ust. 4 lit. f), co pozwoli sprawiedliwie rozłożyć odpowiedzialność oraz postępy na każdym z tych etapów.

W opinii będącej przedmiotem głosowania z zadowoleniem przyjąłem zaproponowaną przez Komisję zmianę dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, a także potwierdzono prawnie wiążące cele w zakresie ograniczenia marnotrawienia żywności dla państw członkowskich do 2030 r. Państwa członkowskie będą zobowiązane podjąć niezbędne i odpowiednie środki w celu osiągnięcia następujących celów w zakresie ograniczenia marnotrawienia żywności na szczeblu krajowym:

zmniejszenie wytwarzania odpadów żywnościowych w przetwórstwie i produkcji o 10% na tonę żywności wyprodukowanej w poszczególnych państwach członkowskich w porównaniu ze średnią wytworzoną w latach 2020–2022;
zmniejszenie wytwarzania odpadów żywnościowych na mieszkańca, wspólnie w sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności, w restauracjach i usługach gastronomicznych oraz w gospodarstwach domowych, o 30 % w porównaniu z kwotą wytwarzaną średnio w latach 2020–2022 w sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności, w restauracjach i usługach gastronomicznych oraz w gospodarstwach domowych.

Państwa członkowskie zachowają elastyczność w wyborze środków z myślą o osiągnięciu tych celów w zakresie redukcji emisji. We wniosku położono również większy nacisk na kształcenie i szkolenie w celu zapobiegania marnotrawieniu żywności.

EKR uważa proponowany tekst za możliwy do przyjęcia. Warto podkreślić, że sprawozdawczyni S&D wycofała swoją propozycję, by cel 30 % był stosowany oddzielnie do każdego z etapów łańcucha dostaw żywności, a także zgodziła się na bardziej elastyczny okres odniesienia (średnia w latach 2020–2022).

Pkt. 6 agendy – głosowanie – Wytyczne dotyczące budżetu na rok 2025 – sekcja III

Koordynatorzy Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przyjęli pismo 24 stycznia 2024 r. i postanowili zwrócić się do Komisji Budżetowej, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie następujących wskazówek:

podkreślono, że ze względu na niepewność co do pułapów budżetu na 2025 r. i możliwą elastyczność w związku z negocjacjami dotyczącymi śródokresowego przeglądu WRF, które jeszcze się nie odbyły, trudno jest wydać konkretne zalecenia; podkreślono, że w przeglądzie należy zachować ambitny wieloletni budżet w dziale 3, a przede wszystkim utrzymać lub zwiększyć budżet WPR, biorąc pod uwagę wyzwania, przed którymi stoi rolnictwo UE;
podkreślono kluczowe znaczenie WPR dla zapewnienia światowego bezpieczeństwa żywnościowego i osiągnięcia przez UE większej autonomii w zakresie produkcji; przypomniano o fundamentalnej roli, jaką WPR odgrywa w zapewnianiu przystępnej cenowo, bezpiecznej i wysokiej jakości żywności, a także w zapewnianiu dochodów rolnikom w UE, ochronie środowiska i zachowaniu dobrej kultury rolnej; zwróceniu uwagę na znaczenie ciągłości istniejących programów WPR;
podkreślono, że zgodnie z realistycznym scenariuszem średniej inflacji zawartym w badaniu zleconym niedawno przez Komisję Budżetową, straty dla klastra „Rolnictwo i polityka morska” (którego 95 % pokrywane jest z EFRG i EFRROW) spowodowane inflacją oszacowano na 37 mld EUR, czyli 10% w latach 2021–2027; negatywne skutki wzrostu cen nakładów dla rolników są również niepokojące; sprzeciwiono się wszelkim propozycjom dotyczącym realokacji wszelkich wstępnie przydzielonych środków z WPR na inne klastry w ramach śródokresowego przeglądu WRF;
przyjęto decyzję o zwiększeniu rezerwy rolnej w celu reagowania na kryzysy w sektorze rolnym, a jednocześnie ubolewano, że podjęto ją bez konsultacji z Parlamentem jako władzą budżetową; podkreślono rolę Parlamentu w wykorzystaniu rezerwy; wezwano Komisję do przestrzegania obiektywnych i przejrzystych kryteriów przy przyznawaniu tych funduszy oraz do regularnego składania sprawozdań z ich wykorzystania, aby stale je udoskonalać; wezwano Komisję, aby zapewniła dostępność wystarczających środków finansowych bez uszczerbku dla płatności bezpośrednich dla rolników oraz, w stosownych przypadkach, zbadała możliwość uruchomienia funduszy poza WPR;
wezwano państwa członkowskie, aby zwiększyły poziom wsparcia udzielanego młodym rolnikom oraz poprawiły ich warunki dostępu do gruntów i kredytów, jako narzędzia niezbędnego dla rozwoju obszarów wiejskich;
podkreślono znaczenie badań naukowych i innowacji w sektorze rolno-spożywczym oraz potrzebę zwiększenia budżetu programu badawczego „Horyzont” poświęconego rolnictwu.

Zwrócono się do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI) o wydanie opinii na temat ustanowienia unijnej procedury wydawania pozwoleń dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi i nadzoru nad nimi oraz ustanowienie Europejskiej Agencji Leków. Na posiedzeniu 23 maja 2023 r. komisja podjęła decyzję o przedstawieniu tej opinii w formie pisma i przyjęła ją 24 stycznia 2024 r.

Główny powód, dla którego komisja AGRI przesłała opinię, dotyczy jej kompetencji w zakresie zagadnień weterynaryjnych, jak określono w pkt 3 lit. a) załącznika VI(XIII) do Regulaminu.

Zarządzanie Europejską Agencją Leków

Komisja AGRI z zadowoleniem przyjęła uproszczenie funkcjonowania Agencji, które może przynieść korzyści w jej pracy, włączając w nią weterynaryjne produkty lecznicze; przypomniano, że odpowiednie finansowanie jest ważne dla zapewnienia skutecznej kontroli regulacyjnej, przy jednoczesnym umożliwieniu innowacji i dostępności produktów leczniczych.

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe i rozważne stosowanie leków weterynaryjnych

Komisja AGRI z zadowoleniem przyjęła zachęty do opracowywania „priorytetowych środków przeciwdrobnoustrojowych”; podkreślono, że aby wszyscy użytkownicy mogli nadal korzystać z pełnego zakresu skutecznych środków przeciwdrobnoustrojowych, zarówno w odniesieniu do zdrowia ludzi, jak i zwierząt, antybiotyki powinny być opracowywane, wprowadzane do obrotu, dostarczane i stosowane w sposób odpowiedzialny i ostrożny, zgodnie z podejściem „Jedno zdrowie” oraz rozporządzeniami (UE) 2019/5 i (UE) 2019/6; podkreślono pilną potrzebę wprowadzenia na rynek nowych antybiotyków przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu zdrowia i bezpieczeństwa; wezwano do lepszego wdrażania istniejących podejść do zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym profilaktyki i nadzoru, oraz do wdrażania nowych innowacyjnych podejść;

Umowy o wolnym handlu i wzajemność norm

Komisja AGRI wezwała, aby podczas negocjowania umów o wolnym handlu wprowadzano, w przypadku partnerów handlowych Unii, środków równoważnych środkom przewidzianym w niniejszym wniosku w odniesieniu do produktów weterynaryjnych; uważa, że nie należy importować żadnych produktów weterynaryjnych ani produktów pochodzenia zwierzęcego bez ścisłej wzajemności norm.

W dniu 17 lutego 2022 r. Unia i Kenia podpisały przy okazji szczytu UE–Unia Afrykańska wspólne oświadczenie, w którym wyraziły zgodę na przyspieszenie negocjacji w sprawie umowy o partnerstwie gospodarczym między Unią a Kenią (zwanej dalej „Umową”), która ma pozostać otwarta na przystąpienie innych państw partnerskich EAC. W dniu 24 maja 2023 r. pomyślnie zakończono negocjacje w sprawie Umowy.

Umowa handlowa z Kenią – obejmująca handel towarami, współpracę rozwojową i zrównoważony rozwój – pozwoli zachować, a nawet zwiększyć udział UE w tym dynamicznie rozwijającym się rynku, a także wzmocni pozycję Kenii w regionie. Współpraca UE z Kenią zachęci ten kraj do promowania liberalizacji handlu w regionie EAC (ponieważ Umowa pozostanie otwarta na przystąpienie innych państw partnerskich EAC).

Komisja zgodziła się z zawarciem wyżej wymienionej umowy z Kenią.

Koniec głosowań

Rozporządzenie (UE) 2016/2031 w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin ma zastosowanie w całości od grudnia 2019 r. Obejmuje ono klasyfikację i wykaz regulowanych agrofagów; wymogi dotyczące wprowadzania/przemieszczania na terytorium

UE niektórych roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów; środki zwalczania agrofagów. Rozporządzenie zawiera również szereg wymogów w zakresie sprawozdawczości, które nałożono na państwa członkowskie. Wymogi te dotyczą w szczególności obszarów wyznaczonych i kontroli występowania agrofagów kwarantannowych dla Unii, agrofagów priorytetowych i agrofagów kwarantannowych dla stref chronionych. Wraz z rozporządzeniem (UE) 2017/625, na mocy którego po raz pierwszy włączono zdrowie roślin w ramy europejskiego rozporządzenia w sprawie kontroli urzędowych, rozporządzenie (UE) 2016/2031 stanowi podstawę obecnego systemu fitosanitarnego ochrony terytorium UE przed wprowadzaniem agrofagów roślin i rozprzestrzenianiem się ich.

W art. 50 i art. 79 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2016/2031 przewidziano przedkładanie przez Komisję sprawozdań dotyczących wdrażania i skuteczności środków związanych z importem na terytorium Unii, a także dotyczących doświadczenia zgromadzonego przez podmioty w związku z rozszerzeniem systemu paszportów roślin na wszystkie rośliny przeznaczone do sadzenia. Na podstawie tych sprawozdań, przedstawionych w październiku 2021 r. i omówionych z państwami członkowskimi, Komisja zaproponowała poprawę różnych środków wykonawczych polityki fitosanitarnej UE w związku z tym, że niezbędne są:

deklaracje w świadectwie fitosanitarnym dla regulowanych agrofagów niekwarantannowych,
powiadomienia o niezgodności z przepisami mającymi zastosowanie do regulowanych agrofagów niekwarantannowych w systemie elektronicznego powiadamiania (system zarządzania informacjami w zakresie kontroli urzędowych, IMSOC),
zasady proceduralne dotyczące składania i rozpatrywania składanych przez państwa spoza UE wniosków o tymczasowe wyjątki od zakazów przywozu,
procedury służące określeniu wykazu roślin wysokiego ryzyka,
racjonalizacja obowiązku umieszczania paszportu fitosanitarnego na niektórych roślinach.

Na podstawie informacji zwrotnych od państw członkowskich i odpowiednich zainteresowanych stron oraz zgodnie ze swoim komunikatem pt. „Długoterminowa konkurencyjność UE” Komisja zaproponowała również uproszczenie i cyfryzację niektórych wymogów w zakresie sprawozdawczości. Zaproponowano również, by ustanowić elektroniczny system do celów składania powiadomień i sprawozdań przez państwa członkowskie.

EKR w dużej mierze zgadza się z stosownością proponowanych zmian natury technicznej, w tym zmian, takie jak rozszerzenie stosowania elektronicznego systemu powiadamiania przewidzianego w art. 103 rozporządzenia.

Leśny materiał rozmnożeniowy (LMR) był dotychczas regulowany rozporządzeniami UE 2016/2031 i 2017/625 oraz dyrektywą 1999/105/WE.

W przedmiotowym wniosku Komisja ujednolica i aktualizuje poprzednie akty prawne, ujmując je w jednolitych ramach prawnych, przy czym jednocześnie uwzględnia nowe odkrycia naukowe i technologiczne dotyczące LMR.

Sprawozdawca zgodził się z wnioskiem Komisji i z zadowoleniem przyjmujął rozdzielenie roślinnego materiału rozmnożeniowego i leśnego materiału rozmnożeniowego, którym są obecnie poświęcone dwa odrębne rozporządzenia.

Sprawozdawca pochwalił strukturę rozporządzenia, ponieważ dzięki niej ulepszone zostaną aktualne ramy prawne, a także wdrażanie. Sprawozdawca zgodził się z odstępstwami dozwolonymi w związku z trudnościami z zaopatrzeniem i do celów badawczych. Odstępstwa te uwzględniają złożony kontekst LMR i gospodarki leśnej w Unii Europejskiej, a ich przewidzenie jest przejawem poszanowania różnic regionalnych i istniejących partnerstw między władzami lokalnymi, a instytutami badawczymi. Sprawozdawca podkreślił jednak, że zbiór wszystkich odmian chronionych na mocy art. 6 nie jest możliwy ze względu na złożoność leśnego materiału rozmnożeniowego w porównaniu z roślinnym materiałem rozmnożeniowym.

W odniesieniu do etykietowania regulowanego na mocy art. 16 w przedmiotowym wniosku ulepszono ogólne podejście, a także związek między właściwym organem a podmiotem końcowym oraz zezwolenia. Sprawozdawca zaproponował, by wzmocnić rolę właściwego organu i zaproponował nadać nową strukturę procedurze wydawania zezwoleń dotyczącej etykietowania, z odniesieniem do obecnego rozporządzenia 2016/2031.

Jeżeli chodzi o rolę właściwego organu w myśl art. 19, sprawozdawca zasugerował, że chociaż odstępstwo powinno być zgłaszane Komisji, nie powinno ono podlegać zatwierdzeniu przez Komisję.

Sprawozdawca był przekonany, że dzięki temu wnioskowi i proponowanym do niego zmianom możemy osiągnąć cel, jakim jest przyjęcie jednego rozporządzenia w sprawie LMR, które poprawiłoby sytuację producentów, zarządców lasów, podmiotów gospodarczych, badaczy i właściwych organów.

Roślinny materiał rozmnożeniowy (PRM) był dotychczas objęty dziesięcioma dyrektywami dotyczącymi różnych gatunków i odmian, a także różnych aspektów, w tym rozwoju, produkcji i wprowadzania do obrotu.

W omawianym wniosku Komisja starała się objąć różnego rodzaju PRM, np. materiał siewny, sadzonki, drzewa, korzenie i bulwy, jednym rozporządzeniem, i w ten sposób wprowadzić jednolitą normę dla różnego rodzaju PRM w Unii Europejskiej.

Sprawozdawca zgodził się z wnioskiem Komisji i z zadowoleniem przyjął rozróżnienie roślinnego materiału rozmnożeniowego i leśnego materiału rozmnożeniowego, obecnie regulowanych dwoma rozporządzeniami.

Sprawozdawca docenił strukturę rozporządzenia, które skupia się na wprowadzaniu PRM do obrotu i na jego jakości, gwarantowanej rygorystycznymi normami produkcji i jej kontrolowaniem przez właściwy organ. Istotne odstępstwa dotyczące niehandlowej wymiany materiału siewnego, a także odstępstwo dotyczące odmian dla różnorodności biologicznej mają kluczowe znaczenie i sprawozdawca w pełni je popiera. Odstępstwa muszą jednak być zgodne z podstawowymi elementami rozporządzenia w sprawie PRM, jeśli chodzi o zagrożenia fitosanitarne, prawa własności i ograniczenie do małych ilości.

Sprawozdawca zaproponował drobne dostosowania techniczne, np. poszerzenie zakresu rozporządzenia o wymogi dotyczące produkcji PRM, które miałyby zastosowanie nie tylko do celów wprowadzania do obrotu, lecz także do celów przywozu do Unii Europejskiej. Podkreślił też, że istotne jest wyłączenie z rozporządzenia materiału rozmnożeniowego rodzajów lub gatunków wymienionych w wykazie w załączniku I, wykorzystywanych wyłącznie do celów ozdobnych. Ponadto zaproponował, aby doprecyzować definicję klonu przez włączenie opisu roślin sadowniczych, a z definicji materiału heterogenicznego wyłączyć krzyżujące się gatunki obcopylne.

Aby ograniczyć marnotrawstwo i zwiększyć pewność prawa, sprawozdawca zaproponował, by zezwolić na łączenie różnych partii PMR w jedną partię, niezależnie od roku zbiorów, pod warunkiem, że są to partie tej samej odmiany.

Ponadto sprawozdawca zaproponował wydłużenie okresów między regularnymi audytami prowadzonymi na podstawie art. 12, tak by odbywały się nie co najmniej raz na 12 miesięcy, lecz co najmniej raz na 18 miesięcy, dzięki czemu właściwe organy zyskałyby większej elastyczności w planowaniu audytów zgodnie z rzeczywistym cyklem produkcyjnym. Zaproponował też wprowadzenie większej elastyczności w odniesieniu do kosztów działań certyfikacyjnych, jako jeden z dwóch warunków, które należy spełnić w celu dodania rodzaju lub gatunku do załącznika IV. Ponadto doprecyzował, że produkowanych i wprowadzanych do obrotu roślin pastewnych nie można klasyfikować jako „materiału heterogenicznego”, a zatem nie należy włączać ich do art. 27. Poza tym poparł odstępstwo od art. 39 dotyczące przywozu PRM, który nie jest produkowany do celów rynkowych. Postulował za wyłączeniem traw torfowych z badań wartości pod kątem zrównoważonej uprawy i zrównoważonego stosowania, gdyż nie wykorzystuje się ich do produkcji żywności ani surowców odnawialnych. Zauważył, że w rozporządzeniu przewidziano szczegółowe normy handlowe bezpośrednio wpływające na produkcję PRM, i zakwestionował konieczność przyjmowania kolejnych aktów delegowanych dotyczących minimalnych warunków uprawy zgodnie z art. 47.

Sprawozdawca wyraził zaufanie, że podejście przyjęte we wniosku Komisji i poprawki zaproponowane w sprawozdaniu umożliwią osiągnięcie celu, jakim jest przyjęcie jednego wyważonego rozporządzenia w sprawie PRM, które pozytywnie wpłynie na wszystkie sektory wcześniej regulowane różnymi dyrektywami.

Mimo że obecny system wydaje się skomplikowany technicznie, funkcjonuje dobrze. Dlatego też, zdaniem EKR, propozycje nie byłyby konieczne, skoro jednak zostały one przedstawione, musimy zadbać o to, by sprawnie funkcjonujący system nadal tak funkcjonował. EKR obawia się, że nowy wymóg zrównoważonego rozwoju (VSU) dla nowych odmian warzyw i owoców może stać się barierą dla rozwoju nowych odmian. Sektor hodowli owoców i warzyw składa się z wielu małych odmian i segmentowanych rynków, różni się od hodowli roślin uprawnych. Będziemy dążyć do tego, aby rozwój nowych odmian nie uległ stagnacji. Jeśli chodzi o propozycje dotyczące materiału niejednorodnego i wymiany nasion, zdrowie roślin musi być kwestią priorytetową. Należy przeanalizować szereg definicji. Sprawozdawca słusznie zwrócił uwagę, że cele rozporządzenia powinny pozostać w sferze produkcji i wprowadzania do obrotu wysokiej jakości materiału rozmnożeniowego oraz że celem nie powinno być regulowanie warunków uprawy.

Pkt. 12 agendy – Wymiana poglądów z wiceprzewodniczącym Marošem Šefčovičem na temat przyszłości rolnictwa w UE

Komisja AGRI zaprosiła komisarza Maroša Šefčoviča (Słowacja), wiceprzewodniczącego wykonawczego KE, odpowiedzialnego za Europejski Zielony Ład, stosunki międzyinstytucjonalne i prognozowanie, w celu omówienia kwestii wchodzących w zakres jego obowiązków. Podczas gdy jego poprzednik w roli wiceprzewodniczącego wykonawczego, Frans Timmermans, przez lata unikał komisji AGRI, Maroš Šefčovič prowadzi regularne konsultacje z członkami komisji AGRI.

Kluczowe elementy, które należy uwzględnić, to:

Powszechny wysoki stopień niezadowolenia rolników z następujących powodów:
1. Kryzys związany z COVID-19, wraz z wynikającymi z niego zmianami w łańcuchu dostaw, zarówno na wcześniejszych, jak i na późniejszych etapach łańcucha dostaw;
2. Wojna ukraińska, wraz z wynikającymi z niej zmianami w łańcuchach dostaw na całym świecie, skutkująca m.in. brakiem konkurencyjności sektora rolnego w UE, zwłaszcza w państwach członkowskich sąsiadujących z Ukrainą (Polska, Słowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria);
3. Polityka ekologiczna UE, która ma wpływ na sektor rolny (np. pochłanianie dwutlenku węgla zamiast produkcji żywności i paszy lub dbanie o obszary wiejskie; obowiązkowe odłogowanie itp.), czyniąc rolnictwo jeszcze mniej konkurencyjnym względem reszty świata.
Wzrost cen żywności (i paszy) w wyniku powyższego.
Plany rozszerzenia UE o Ukrainę.

Wspólna polityka rolna (WPR) opiera się w dużej mierze na zbiorze przepisów, których rolnicy muszą przestrzegać, aby kwalifikować się do systemu dopłat. Sytuacja ta sprawia, że rolnictwo w UE jest niekonkurencyjne w stosunku do reszty świata, gdzie rolnicy nie mają takiego obciążenia regulacyjnego.

Ponadto, w przypadku rozszerzenia UE, również Ukraina ostatecznie zakwalifikowałaby się do dopłat do rolnictwa. Biorąc pod uwagę wielkość Ukrainy i jej sektora rolnego, jest to scenariusz niemożliwy do realizacji przy zakładanych wysokościach budżetu WPR.

Reformowanie odpowiednich polityk powinno w większym stopniu uwzględniać zasady rynkowe, przy jednoczesnym wyeliminowaniu szkodliwych przepisów (zwłaszcza związanych z Zielonym Ładem) i biurokracji. Zasady te powinny być jedynie minimalne i powinny być w pełni wdrażane i przestrzegane.

Poseł Jurgiel zabrał głos w powyższym temacie:

Dyskusja o przyszłości rolnictwa i obszarów wiejskich powinna toczyć się wokół eliminowania zależności i wzmacniania odporności sektora rolnego na kryzysy, zapewnienia opłacalności produkcji rolnej i godnych dochodów dla rolników, a także zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego.

Czynniki, które wpływają na przyszłość rolnictwa to sprawa kształtu Europejskiego Zielonego Ładu, rozszerzenia Unii Europejskiej, finansowania, kształtu umów handlowych, a także dobrej koordynacji polityk wspólnotowych.

Najbardziej oczekiwanym rezultatem jest wypracowanie, zdefiniowanie konkretnej wizji przyszłości rolnictwa europejskiego, jak również diagnozy wyzwań i potrzeb, przed jakimi stoi europejskie rolnictwo. Mogłoby to być podstawą do opracowania przyszłych rozwiązań polityk mających wpływ na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich w Europie, w tym rozwiązań dla przyszłej Wspólnej Polityki Rolnej.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny z przyjął inicjatywę Komisji Europejskiej dotyczącą ustanowienia ram prawnych dla zrównoważonych systemów żywnościowych, w tym przepisów dotyczących zrównoważonego etykietowania żywności. Istnieje wyraźne zapotrzebowanie na przepisy i pewien poziom standaryzacji i harmonizacji w celu zapewnienia wiarygodności i równych warunków działania. Podkreślono, że zrównoważony rozwój jest pojęciem wielowymiarowym, które powinno zawsze w równym stopniu uwzględniać wymiar gospodarczy, środowiskowy i społeczny. Zwrócono uwagę, że nawyki żywieniowe ludzi są bardzo zróżnicowane, zależą od różnych czynników i są bardzo trwałe.

Oczekiwania co do systemu znakowania zrównoważonego rozwoju powinny zatem być realistyczne od samego początku. Istnieje jednak ogólny interes w przejściu na bardziej zrównoważone wzorce konsumpcji. Zalecono zatem ustanowienie ram zrównoważonego etykietowania żywności, które byłyby przejrzyste, oparte na nauce oraz jak najbardziej proste i pragmatyczne, zarówno pomagając podmiotom gospodarczym w ocenie i poprawie zrównoważonego charakteru produktów, jak i dostarczając przydatnych informacji, aby pomóc konsumentom w dokonywaniu świadomych wyborów.

Zaproponowano, aby w trosce o łatwość i pragmatyzm uwzględnić również podelementy o kompleksowo określonej i ocenionej zrównoważoności, takie jak dobrostan zwierząt czy kryteria społeczne lub środowiskowe. W tym przypadku nie należy jednak stosować terminu „zrównoważony”, ponieważ powinno to być stosowane wyłącznie w ramach całościowego podejścia do oceny.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny opowiedział się za podejściem dobrowolnym, które powinno jednak nakładać obowiązkowe warunki, jeżeli jest ono stosowane. Należy zatem zakazać oznaczeń zrównoważonego rozwoju lub twierdzeń dotyczących zrównoważonego rozwoju, które nie są oparte na tych warunkach.

EKES był zdania, że systemy etykietowania wykorzystujące skalę ratingową (np. w formie systemu sygnalizacji świetlnej) mogą pomóc konsumentom w dokonywaniu świadomych wyborów. Jednocześnie takie systemy ratingowe mogą również promować przywództwo w zakresie zrównoważonego rozwoju i mogą zachęcać przedsiębiorstwa do doskonalenia swoich procesów w tym celu, bezpośrednio w łańcuchu żywnościowym. Zwrócił też uwagę, że algorytmy ratingowe mają kluczowe znaczenie dla modelu skali. Muszą one być oparte na podstawach naukowych i w odpowiedni sposób przejrzyste dla konsumentów.

Wskazano, że istniejące unijne systemy jakości, takie jak rolnictwo ekologiczne i oznaczenia geograficzne, zawierają już elementy, które przyczyniają się do zwiększenia zrównoważoności w systemie żywnościowym. EKES zalecił również, aby istniejące przepisy zostały poddane kontroli zrównoważoności i w stosownych przypadkach były uzupełnione odpowiednimi przepisami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju.

Podkreślono również kluczową rolę, jaką edukacja odgrywa w zapewnianiu podstawowego zrozumienia aspektów zrównoważonego rozwoju związanych z żywnością. Kampanie uświadamiające i odpowiednie środki wspierające przystępność cenową zrównoważonych produktów żywnościowych mogą również promować przejście na bardziej zrównoważone systemy żywnościowe.

Pkt 14 agendy – Wymiana poglądów z przedstawicielami Komisji na temat wdrożenia strategii leśnej UE

Latem 2021 r. Komisja opublikowała nową strategię leśną na 2030 r. Strategii tej towarzyszyła zapowiedź kilku wniosków ustawodawczych i inicjatyw. W powiązanym sprawozdaniu z własnej inicjatywy Parlament ogólnie z zadowoleniem przyjął strategię i przedstawił pewne konkretne wnioski, zwłaszcza w odniesieniu do środków towarzyszących. Komisja przedstawiła sprawozdanie z realizacji strategii i działań następczych podjętych w związku z wnioskami Parlamentu.

Lasy są częścią naszego krajobrazu, naszych obszarów kulturowych i przyrodniczych, są obszarami gospodarczymi, obszarami chronionymi, terenami rekreacyjnymi, podstawowymi komórkami bioróżnorodności.

Ale aby lasy mogły zagwarantować tę różnorodność, potrzebują uwagi, ochrony i opieki. Odpowiedzialność za to spoczywa na państwach członkowskich i władzach lokalnych i chcemy tak pozostać. Lasy w Europie i pełnione przez nie funkcje, a także potrzeby, są zbyt różne, aby móc włączyć je w ramy europejskiej polityki leśnej.

Nasze lasy znajdują się pod presją – zmiany klimatu, malejąca opieka i szkodniki wpływają na wiele lasów. Potrzebne są wspólne strategie, potrzebne są również wspólne badania, przykładowo zwalczanie kornika wymaga zintegrowanych działań na poziomie europejskim.

Oprócz ochrony lasu konieczna jest ochrona gospodarki leśnej. Przedstawiona przez Komisję strategia leśna pozostaje zdecydowanie zbyt powierzchowna. Jeśli lasy mają dostarczać materiały budowlane, takie jak cement lub stal i energia, muszą być również wykorzystywane w sposób zrównoważony.

Poseł Jurgiel zabrał głos w powyższym temacie:

Nową Strategię Leśną, jej cele i założenia od początku przyjmowałem z rezerwą.

Chociaż formalnie niewiążąca dla państw członkowskich, Strategia de facto określa ramy przyszłych rozwiązań legislacyjnych w sektorze leśnym i może być wykorzystywana do zagarniania kompetencji państw członkowskich w obszarze polityki i gospodarki leśnej.

Niestety działania Komisji Europejskiej w ostatnich miesiącach potwierdziły moje obawy: Nowa Strategia Leśna wykorzystywana jest do harmonizacji działań z zakresu ochrony klimatu i środowiska, czego przykładem jest chociażby rozporządzenie w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (COM 304/2022).

Jednak podstawowym problemem, jak w przypadku wszystkich „strategii środowiskowych” („Od pola do stołu”, „Strategia na rzecz bioróżnorodności do 2030” czy całość pakietu „gotowi na 55”) – również tutaj pozostaje kwestia proporcji i równowagi między trzema wymiarami zrównoważonej gospodarki: środowiskowym, gospodarczym i społecznym.

Ponadto strategia bardzo ogólnie traktuje kwestie dotyczące zapewnienia odpowiedniego finansowania jej realizacji, szczególnie w odniesieniu do wyzwań wynikających z unijnych celów polityki klimatycznej, ochrony różnorodności biologicznej, rozwoju obszarów wiejskich i energii odnawialnej. Cele te powinny być powiązane z adekwatnymi, jasno określonymi źródłami finansowania – a tego w Strategii zabrakło. Ponadto harmonizacja przepisów na poziomie UE niesie ze sobą ryzyko tworzenia przepisów „martwych”, nieuwzględniających specyfiki lokalnej.

Najpoważniejsze skutki strategii leśnej wynikać będą z wprowadzenia w życie propozycji objęcia 30% powierzchni lądowej UE ochroną, w tym objęcie 1/3 tej powierzchni (=10% terytorium) „ochroną ścisłą”.

Dodatkowym skutkiem negatywnym, co podkreślałem w Parlamencie wielokrotnie, może być zmniejszenie się liczby miejsc pracy na terenach wiejskich i spowolnienie rozwoju obszarów wiejskich.

Podsumowując – podstawowa zasada przyświecająca autorom Strategii powinna brzmieć: jeżeli trudno oszacować skutki strategii, to wyznaczeniu celów powinna towarzyszyć daleko posunięta ostrożność. Konieczne jest również stopniowe wprowadzanie zmian, aby do 2030 roku sektor drzewny zdołał się do nich w pełni dostosować. Jeżeli wypracowane definicje „ochrony ścisłej” nie będą odpowiadały zróżnicowanym realiom państw członkowskich, strategia może w najgorszym razie skutkować radykalnymi spadkiem produkcji drewna, wzrostami jego cen, a nawet załamaniem się całego sektora drzewnego.