Władysław Eugeniusz Sikorski urodził się 20 maja 1889 roku w Tuszowie niedaleko Mielca w zaborze austriackim. Po ukończeniu III Gimnazjum Klasycznego im. Franciszka Józefa we Lwowie rozpoczął studia (1902 r.) na Wydziale Inżynierii Dróg i Mostów Politechniki Lwowskiej i uzyskał dyplom inżyniera. Już w czasie studiów rozpoczął działalność społeczną i polityczną (należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”). Po ich ukończeniu pracował w administracji Namiestnictwa Galicji zajmując się sprawami dotyczącymi przemysłu naftowego. W 1904 r. na ochotnika zgłosił się do jednorocznej służby wojskowej w armii austro-węgierskiej. Z początkiem 1907 r. został mianowany na stopień podporucznika rezerwy.
W 1907 r. nawiązał kontakt z Polską Partią Socjalistyczną i rozpoczął pracę nad powstaniem przyszłej armii polskiej prowadząc wykłady z taktyki wojskowej w ramach organizowanych kursów. W 1908 r. we Lwowie, razem z Marianem Kukielem, Walerym Sławkiem, Kazimierzem Sosnkowskim, Witoldem Jodko-Narkiewiczem i Henrykiem Minkiewiczem, założył tajny Związek Walki Czynnej, którego głównym celem było zorganizowanie powstania zbrojnego przeciwko Rosji. Był także jednym z organizatorów Związku Strzeleckiego.
W maju 1914 roku Władysław Sikorski został mianowany przez Józefa Piłsudskiego komisarzem wojskowym na Galicję reprezentującym sprawy polskie. W latach 1914 – 1916 pełnił funkcję szefa Departamentu Wojskowego w Naczelnym Komitecie Narodowym, który to organ zrzeszał Polaków mieszkających na terenach zaboru austriackiego. Zajmował się także rekrutowaniem ochotników do Legionów Polskich.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Władysław Sikorski pełnił funkcje dowódcze w różnych jednostkach. W czasie wojny polsko-bolszewickiej, w momencie decydującego uderzenia podczas Bitwy Warszawskiej, oddziały Sikorskiego, związując walką znaczne siły bolszewickie, odciążyły armię polską uderzającą znad Wieprza. Tym samym działania armii Sikorskiego znacząco przyczyniły się do ostatecznego zwycięstwa. Po całkowitym rozbiciu wojsk Michaiła Tuchaczewskiego w bitwie nad Niemnem, Władysław Sikorski został awansowany na stopień generała dywizji, a następnie objął stanowisko szefa Sztabu Generalnego.
W grudniu 1922 r., po zabójstwie prezydenta Gabriela Narutowicza, marszałek sejmu Maciej Rataj powierzył Władysławowi Sikorskiemu urząd Ministra Spraw Wewnętrznych oraz misję tworzenia rządu i pełnienia w nim funkcji premiera, co trwało zaledwie kilka miesięcy, tj. do maja 1923 roku. Ostatnim epizodem Sikorskiego w wielkiej polityce II Rzeczypospolitej była teka Ministra Spraw Wojskowych w rządzie Władysława Grabskiego (1924 r.).
Znaczące różnice w poglądach na rozwój i modernizację armii oraz sposobie zarządzania pogłębiały kryzys w relacjach pomiędzy generałem Sikorskim a marszałkiem Piłsudskim. Pierwsze symptomy konfliktu pojawiły się już w lipcu 1917 r. w wyniku tzw. „kryzysu przysięgowego”. Drogi dwóch wybitnych Polaków całkowicie rozeszły się
po zamachu majowym w 1926 r. Marszałek Józef Piłsudski przejął władzę dyktatorską tworząc wokół siebie obóz sanacyjny, gen. Władysław Sikorski zaś został przeniesiony do dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych bez przydziału służbowego i tak pozostawał aż do wybuchu wojny w 1939 r.
Pozbawiony dowodzenia i obowiązków służbowych zajął się pracą publicystyczną przechodząc do opozycji. Koncentrował się nad analizą polityczno-militarną ówczesnej Europy. Apelował o dokonanie przemiany technologicznej w armii polskiej. Ostrzegał przed niebezpieczeństwem remilitaryzacji Niemiec. Niestety głos gen. Sikorskiego poparty garstką pasjonatów był lekceważony przez kręgi sanacyjne.
Po przegranej kampanii wrześniowej gen. Władysław Sikorski przedostał się do Francji, gdzie spośród żołnierzy przybywających tutaj z różnych stron, rozpoczął tworzenie armii polskiej na Zachodzie. W krótkim czasie objął władzę polityczną i został premierem Rządu Polskiego. Przyczynę klęski wrześniowej upatrywał w dużej mierze
w rządach sanacji. 7 listopada 1939 r. w oparciu o dekret Prezydenta Polski Władysława Raczkiewicza gen. Władysław Sikorski został mianowany na stanowisko Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.
Jako dobry organizator w niedługim czasie stworzył armię, która wkrótce rozpoczęła udział w walkach z Niemcami na francuskiej ziemi. Po upadku Francji, polski rząd emigracyjny wraz z oddziałami utworzonej armii polskiej został ewakuowany na Wyspy Brytyjskie. Generał Sikorski, mimo że nie miał należnego posłuchu w koalicji antyniemieckiej, z determinacją walczył o sprawę polską oraz warunki bytowe dla polskich żołnierzy. Po rozpoczęciu wojny pomiędzy Niemcami a ZSRR (1941 r.), sytuacja Polski na arenie międzynarodowej diametralnie się zmieniła. Premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill udzieli sowietom bezwzględnego poparcia, tym samym współagresor i współokupant Polski stał się jednym z antyhitlerowskich koalicjantów.
Premier Rządu Polskiego gen. Władysław Sikorski oraz prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz stanęli przed ciężką próbą. Los okupowanej przez sowietów Polski został właściwie przesądzony. Wobec tego premier polskiego rządu na uchodźstwie zmuszony był nawiązać kontakt dyplomatyczny z Iwanem Majskim ambasadorem ZSRR w Londynie. Po krótkich rozmowach 30 lipca został stworzony dokument znany pod nazwą „układ Sikorski – Majski”, mimo sprzeciwu części otoczenia premiera. Sowieci podkreślali, że wszelkie ustalenia z Niemcami tracą moc, a kwestię zagarniętych ziem polskich we wrześniu 1939 r. należy pozostawić na czas po zakończeniu wojny. Jedyna pozytywna rzecz wynikająca z powyższego układu wiązała się z szansą na uwolnienie tysięcy uwięzionych na terenie ZSRR Polaków. Pomimo wielu mankamentów procedowanego dokumentu oraz sprzeciwu prezydenta RP i innych znaczących osób, to jednak dzięki układowi Sikorski-Majski, a także dyplomacji samego premiera, zwolniono z więzień i łagrów ponad 100 tys. jeńców, którzy pokonywali tysiące kilometrów, aby dotrzeć do tworzonej przez gen. Władysława Andersa armii polskiej. Do armii polskiej docierały także tysiące „tułaczych dzieci”, sierot po polskich zesłańcach i łagiernikach. Liczbę uratowanych przez gen. Andersa osób szacuje się na ok. 100 tys.
Po odkryciu w 1943 r. przez Niemców grobów polskich oficerów niedaleko Smoleńska gen. Władysław Sikorski zażądał śledztwa Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Wówczas został oskarżony przez sowietów o współpracę z Niemcami, co dało powód do zerwania stosunków dyplomatycznych ZSRR z rządem polskim na uchodźstwie. Po tym fakcie Stalin rozpoczął pracę nad zmontowaniem agenturalnego komunistycznego rządu, który sprawował władzę w Polsce aż do 1989 r.
Po zerwaniu stosunków dyplomatycznych pomiędzy rządem londyńskim a Stalinem alianci rozpoczęli medialne wyciszanie i odsuwanie Generała Władysława Sikorskiego od głównego nurtu politycznego. Naczelny Wódz, nie zrażając się zaistniałą sytuacją, nadal prowadził swoją działalność, w tym wizytowanie oddziałów Polskich Sił Zbrojnych. 4 lipca 1943 r., po zakończeniu jednej z takich wizyt na Bliskim Wschodzie, doszło, tuż po starcie, do katastrofy lotniczej, w której śmierć poniósł gen. Władysława Sikorski oraz kilkanaście innych osób, w tym córka generała, która pracowała jako szyfrantka. Śmierć Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych wywołała ogólne przygnębienie Polaków na całym świecie a szczególnie w okupowanym kraju.
Okoliczności katastrofy w Gibraltarze są do dzisiaj owiane mroczną tajemnicą. Istnieją domysły i przypuszczenia, kto stał za tą tragedią i komu ona była na rękę. Czarę niedomówień, podejrzeń i wątpliwości dopełnia decyzja Brytyjczyków z 1993 r. o zamknięciu dostępu do archiwów londyńskich dotyczących, między innymi, „katastrofy” gibraltarskiej na następne 50 lat! Generał Władysław Sikorski był niewygodny nie tylko dla sowietów, ale także dla innych aliantów, w tym Brytyjczyków, gdyż w najważniejszych dla Polski sprawach był nieugięty, a mianowicie: w sprawie katyńskiej, polskiego złota wywiezionego z kraju i zdeponowanego na czas wojny w Wielkiej Brytanii oraz zgody na oddanie sowietom polskich Kresów Wschodnich. Część historyków uważa, że gdyby generał Sikorski dożył końca wojny, sprawa Polski na arenie międzynarodowej wyglądałaby znacznie korzystniej, a losy Polski i Polaków miałyby szanse potoczyć się inaczej.
Brytyjczycy urządzili Generałowi Władysławowi Sikorskiemu uroczysty pogrzeb państwowy. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych został pochowany na cmentarzu polskich Lotników w Newark. Uroczystości pogrzebowe były i są przejawem wielkiej hipokryzji ze strony aliantów, której potwierdzeniem jest utrudnianie, a właściwie uniemożliwienie wyjaśnienia przyczyn śmierci wielkiego Polaka, wybitnego polityka, żarliwego patrioty, a nade wszystko wielkiego Męża Stanu. (Śmiem twierdzić, że kwiecień 2010 r. był powtórką z historii).
Ostatecznie w 1993 r. prochy Generała Władysława Sikorskiego zostały sprowadzone do Polski i spoczywają w Narodowym Panteonie Wielkich Polaków w krypcie św. Leonarda na Wawelu.
Henryk Pejchert
