Rok temu, 15 czerwca, odszedł od nas jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich pisarzy, Bohdan Urbankowski, który był wielkim patriotą, antykomunistą oraz żarliwym piłsudczykiem, często bezkrytycznym co często mu zarzucano.
Dzieła Urbankowskiego były różnorodne, był poetą, eseistą, prozaikiem, biografistą oraz dramaturgiem. Bohdan Urbankowski urodził się w Warszawie podczas okupacji, 19 maja 1943 roku. Rodzice byli członkami AK walczącej z okupantami Polski. Po upadku Powstania Warszawskiego wraz z rodzicami, Urbankowski dostał się do niemieckiej niewoli (obóz przejściowy w Pruszkowie). Ojciec zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Leimerite. Po wojnie Urbankowski wraz z matką trafił na Śląsk, gdzie spędził dzieciństwo. W Bytomiu ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia, nawiązujące do tradycji Powstań Śląskich oraz zasad Rodła. Podczas nauki w bytomskim liceum, Urbankowski zetknął się z rówieśnikami ze Lwowa i okolic. Dzieci repatriantów z Kresów przekazywały historie i tradycję Orląt oraz przedwojennego polskiego harcerstwa.
W młodości Urbankowski uprawiał sport, wiele sukcesów odniósł w zawodach szermierczych (szpada i floret).
Startował w dyscyplinach lekkoatletycznych (rzut dyskiem, pchnięcie kulą oraz w wieloboju). Po zdaniu matury przeniósł się do Warszawy, gdzie rozpoczął studia na kierunku polonistycznym oraz filozoficznym. Studia ukończył ze stopniem doktora nauk humanistycznych, praca doktorska dotyczyła twórczości F. Dostojewskiego, nosiła tytuł: „Dostojewski – dramat humanizmów”, została wydana jako publikacja książkowa (1979 i 1994 r.).
W latach 60. i 70. Urbankowski włączył się w nurt niepodległościowy zabarwiony ideą romantyzmu. Był twórcą ruchu humanistycznego Nowy Romantyzm, który podkreślał znaczenie ducha romantyzmu w historii Polski oraz w walce o odzyskanie niepodległości.
Niektórzy adwersarze, zarzucają B. Urbankowskiemu współpracę ze „Sztandarem Młodych”, pismem o orientacji komunistycznej. Okres, chociaż nie chwalebny w twórczości Urbankowskiego był jedynie epizodem niewpływającym na tło twórczości autora. Okres ten powinien być poddany szczegółowym badaniom przez historyków literatury.
W książce poświeconej wydarzeniom marca 68 roku, „Przedwiośnie 68’. Fakty i mity owiane marcową mgłą”, B. Urbankowski podkreśla patriotyczny bunt polskiej młodzieży (studentów) w przeciwieństwie do obyczajowego tła rozruchów paryskich zabarwionych lewicowymi teoriami. W 1978 roku władze komunistyczne rozbiły Konfederację Nowego Romantyzmu, tym samym ruch Urbankowskiego przeszedł do konspiracji, odciskając piętno na wydawnictwach II obiegu. B. Urbankowski włączył się w działalność polityczną związaną z protestami robotniczymi czerwca 1976 roku, nawiązał wówczas bliską współpracę z mecenasem J. Olszewskim. Konfederacja Nowego Romantyzmu, była grupą literacką konsolidującą polskich twórców wyznających znaczenie idei romantyzmu w polskim życiu społecznym i kulturalnym.
Według wielu krytyków literackich Konfederacja Nowego Romantyzmu miała początki w środowisku literackim zgrupowanym w warszawskim „Forum Poetyckim Hybrydy” (1970 r.). Do 1975 roku grupa organizowała spotkania literackie oraz wieczory poetyckie w klubie „Hybrydy”, do czasu usunięcia przez władze przy szczególnym nacisku urzędu cenzury. W okresie „Solidarności” (1980 r.), grupa oficjalnie zorganizowała Warszawskie Konfrontacje Poetyckie. Podczas spotkań grupa przypomniała swoje programowe założenia. Do Konfederacji Nowego Romantyzmu obok założyciela Bohdana Urbankowskiego należeli między innymi: Urszula Ambroziewicz, Marta Berowska, Janina Janikowska, Barbara Zając, Krzysztof Barański oraz Barbara Konic-Hajdusiewicz.
Mimo wielu prześladowań ze strony władz PRL, B. Urbankowski zostaje stypendystą Instytutu im. Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku oraz Editions Dembinski w Paryżu. B. Urbankowski był poetą oraz dramaturgiem, niestety dramaty poety nie były wystawiane na polskich scenach, ponieważ bohaterami jego sztuk byli wybitni polscy bezkompromisowi patrioci jak Mochnacki, „Hubal”, Rejtan, Grot-Rowecki oraz Jarosław Dąbrowski. Bohdan Urbankowski będąc kierownikiem literackim w Teatrze im. Jerzego Szaniawskiego (1982-2011) w Płocku, przyczynił się do wystawienia niektórych sztuk teatralnych związanych z wydarzeniami Powstania Styczniowego. Pomocą w urzeczywistnieniu przedsięwzięć Urbankowskiego był fakt, ustanowienia Płocka stolicą walczącej Polski podczas zrywu styczniowego. B. Urbankowski z dyrektorem płockiego teatru, Andrzejem Marią Marczewskim ogłosił „Manifest – Płock Stolicą polskiego romantyzmu”, co miało wpływ na repertuar teatru. B. Urbankowski był bezkompromisowym patriotą, wielokrotnie powtarzał, że bardzo wielu powojennych polskich literatów kolaborowało z komunistami oraz byli „instalatorami nieludzkiego systemu”. Często podkreślał, że wielu twórców miało „ręce lepkie od krwi”, którzy często swoją twórczością legitymowało działania przeciwne polskim wartościom. W czasach PRL za swoją postawę był prześladowany, zwalniany z pracy, cenzura wielokrotnie usuwała jego utwory z druku. Jego sztandarowym dziełem jest słynna „Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina”. Książka szczególnie znienawidzona przez post komunę oraz twórców Okrągłego Stołu (III RP). Autor ukazuje czerwoną agenturę, tworzącą sowiecką (radziecką) kulturę oderwaną od polskiej rzeczywistości często tworzonej „polskimi rękami”. Urbankowski dokonał szczegółowego przeglądu od powojennego stalinizmu poprzez PRL po czasy współczesne „instalowania komunizmu” w ujarzmionej Polsce. Przedstawił agentów, którzy niczym „kapłani w świeckim obrządku” w otoczce „czerwonej mszy” budowali „nowy raj na ziemi”. Tło „czerwonej mszy”, stanowi u autora spontaniczne Powstanie Antysowieckie, w którym autentycznym bohaterom poświęcone zostały „płomienne stronice” dzieła. W czterech tomach „Czerwonej Mszy” znalazła się antologia powojennej poezji, będącej na usługach „obcej władzy”.
Publikacja „Czerwonej mszy – uśmiech Stalina”, wywołała szok i skandal towarzyski w PRL, co skutkowało usunięciem Urbankowskiego z miesięcznika „Poezja”. B. Urbankowski będąc romantykiem, był piłsudczykiem, wielkim znawcą życia i dokonań wielkiego marszałka. Był autorem najlepszej polskiej monografii o Józefie Piłsudskim, jego dzieło: „Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg”, niema sobie równych w tym temacie. Bohdana Urbankowskiego można za jednego z najwybitniejszych oraz wszechstronnych polskich pisarzy powojennych.
Był autorem wielu monografii poświęconych wybitnym Polakom: Adamowi Mickiewiczowi, Karolowi Wojtyle oraz Zbigniewowi Herbertowi. Urbankowski był tytanem pracy, pozostawił po sobie monumentalną monografię poświęconą dorobkowi polskiej myśli i kultury: „Źródła. Z dziejów myśli polskiej” (III tomy). Ostatnimi jego publikacjami były: „Gniazdo polskie”, „Bohaterowie i zdrajcy”, „Romantyzm polski”, pisanymi do szerokiej grupy społecznej rozmiłowanej w ojczystej historii i kulturze.
W ostatnich publikacjach Urbankowski podkreśla znaczenie polskiej kultury, dzięki której „od tysiąca lat Polska jest potęgą kulturową na kontynencie europejskim”. „W Gnieździe polskim”, autor ukazuje bogaty dorobek w dziedzinie sztuki i myśli, który miał niepodważalny wkład w rozwój cywilizacji łacińskiej w Europie. Bohdan Urbankowski rozwija i przypomina ideę innego wielkiego Polaka, prof. Feliksa Konecznego, o Polsce jako „przedmurzu chrześcijaństwa”. Autor podkreśla ciągłą więź historii ze współczesnością oraz przedstawia narrację spajającą pamięć narodu. B. Urbankowski znany z dosadnych sformułowań, nazywał rzeczy po imieniu, oddzielał wyraziście bohaterów od zdrajców! Ostatni wywiad Bohdana Urbankowskiego nosił znamienny tytuł, który można uznać, jako testament i zadanie, jaki nam zostawił ten wybitny pisarz: „Nie podcinajmy korzeni naszej cywilizacji”.
Henryk Pejchert
