To nie było zwykłe spotkanie – to była prawdziwa intelektualna bomba! Z udziałem m.in. samego profesora prof. Andrzeja Zybertowicza! Organizatorzy postawili na ludzi o wielkiej wiedzy i odważnych poglądach. Pierwsze spotkanie z cyklu „Porozmawiajmy o Ojczyźnie” dotyczyło pytania: jakiej prezydentury naprawdę potrzebujemy!
Debatę zorganizował Akademicki Klub Obywatelski im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz Fundacja im. Piotra Poleskiego. Panelistami byli profesorowie Selim Chazbijewicz, Konrad Raczkowski (zdalnie), Michał Wojciechowski i Andrzej Zybertowicz. Naukowcy analizowali nie tylko pożądaną rolę głowy państwa, ale także wyrazili głębokie zaniepokojenie obecnym kształtem kampanii wyborczej, określając ją jako bezprecedensowo „brudną”.
Dyskusję, moderowaną przez redaktora Pawła Piekuna, otworzył Jerzy Szmit, prezes Fundacji im. Poleskiego. Zwrócił uwagę na potrzebę merytorycznej rozmowy o przyszłości Polski, która wykraczałaby poza codzienną polityczną przepychankę.
Kampania pod znakiem oszczerstw
Pierwszym tematem podjętym przez panelistów była ocena trwającej kampanii prezydenckiej. Profesor Selim Chazbijewicz nie krył swojego krytycyzmu. — Jest wyjątkowo brudna. Nie było nigdy przynajmniej dotąd w tradycji polskiej demokracji, w sumie krótkiej, tego typu kampanii — stwierdził.
Szczególną uwagę zwrócił na ataki wymierzone w jednego z kandydatów. — Pan Karol Nawrocki (…) podlega wyjątkowym oszczerstwom. Zrobiono z niego sutenera, bandytę, kolegę bandytów, jakiegoś, alfonsa żyjącego z prostytucji. Zrobiono z niego wręcz potwora moralnego — wyliczał profesor, którego zdaniem obecna kampania bazuje przede wszystkim „na emocjach, na oszczerstwach, a nie na realnych programach politycznych”.
Wtórował mu profesor Andrzej Zybertowicz, stawiając pytanie: „Dlaczego ta kampania jest ze strony platformerskiej o wiele bardziej agresywna niż ostatnie dwie kampanie prezydenckie?”. Wskazał na ujawnianie się zakulisowych mechanizmów polityki, takich jak „instytucjonalne nielegalne finansowanie przez zagraniczne siły tej kampanii”, co wcześniej nie było tak eksponowane.
— Nigdy dotąd w III RP nie doprowadzono do demontażu najważniejszej tajnej służby, jaką jest Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego — dodał. Profesor Zybertowicz odniósł się także do podatności części społeczeństwa na manipulację, mówiąc o zjawisku „odmowy wiedzy” i dysonansu poznawczego. — Oni są w dysonansie poznawczym. I jak wiele innych ludzi nie powiedzą sobie: byliśmy głupimi, których zmanipulowano — stwierdził.
Profesor Michał Wojciechowski przyznał, że „walka o władzę teraz, co często w przeszłości, obfitowała w brudne chwyty i temu nie należy się dziwić, natomiast należy się temu sprzeciwiać”. Podkreślił, że celem debaty jest szersze spojrzenie.
— Ważne, żeby nie dać się kręcić w ten tak zwaną bieżączkę, bo jednym z celów tej propagandy jest też uczynić nas krótkowzrocznymi — apelował. Skrytykował również fundamenty ustrojowe. — Sama wadliwa konstytucja jest główną przyczyną tego, co się dzieje, bo to ta konstytucja w połączeniu z ordynacją wyborczą sprawia, że Polską rządzi oligarchia partyjna. Ta demokracja to jest taki dość cienki parawan, który zasłania faktyczny stan rzeczy — zauważył.
Zdaniem profesora Wojciechowskiego idealnych kandydatów nie ma, a „politycy mają swoje ograniczenia, nie gorszmy się tym (…) trzeba kogoś wybrać, często mniej złego”.
Z kolei profesor Konrad Raczkowski, uczestniczący w debacie zdalnie, oświadczył: „Ja na wszystkie procesy patrzę z punktu widzenia gospodarki, ekonomii i procesów społecznych w ramach takiego pragmatyzmu realnego”. Ocenił, że „kampanie są dla mas”.
— W polskim systemie rola prezydenta jest bardzo ograniczona. To nie jest kampania do wyborów parlamentarnych, gdzie wybieramy rząd, a na czele rządu stoi Prezes Rady Ministrów, to tak naprawdę on ma władzę wykonawczą — przypomniał.
Wiele obietnic kandydatów, jak zauważył, „nie mają nic wspólnego z kampanią prezydencką, ponieważ prezydent po prostu nie ma i nie będzie miał takich prerogatyw według naszego porządku konstytucyjnego”.
Odnosząc się do cech przyszłego prezydenta, zwłaszcza jako zwierzchnika sił zbrojnych, stwierdził: „Wyobraża pan sobie, że naród pójdzie za Szymonem Hołownią? No nie, nie pójdzie, on po prostu nie jest wiarygodny”.
Stawka wyborów i możliwe scenariusze
Profesor Chazbijewicz w kolejnych wypowiedziach podkreślił wagę nadchodzących wyborów dla stabilności politycznej w kraju. — Jest dla nas ważny [wynik wyborów] z tego względu, choćby, że no oczywiście na krótką metę, bo że gdyby przegrał pan Trzaskowski, to niewątpliwie w ciągu najbliższego roku, ale myślę, że do końca tego roku kalendarzowego posypałby się rząd Donalda Tuska — przewidywał.
Ostrzegł także przed innymi możliwymi scenariuszami. — Nie jest wykluczone, jak to ostatnio mówiono w mediach „wariant rumuński”, to znaczy, że wybory w jakiś sposób albo będą unieważnione, albo właśnie będzie się imputowało ludziom, że jeżeli Nawrocki wygra, taki potwór moralny, nie powinien rządzić — stwierdził.
Analizując przyczyny zaostrzenia kursu politycznego, profesor Zybertowicz przywołał słowa Jana Rokity, iż „Donald Tusk rządzi, wyzwalając w Polakach najniższe instynkty”. — Czy przyczyna tej zapiekłości nie może być czymś innym? — zastanawiał się profesor Zybertowicz.
Przedstawił hipotezę, według której „jest pewna wizja reformy Europy w stronę federacji, w stronę kompozycji państw, których narodowe tożsamości w sposób przyśpieszony będą rozmontowywane (…) i że Polska do tej układanki jest potrzebna i że Donald Tusk przyjechał tu z misją, żeby tę przeszkodę, jaką była Polska wierząca w swoją tożsamość historyczną, rozmontować”.
Geopolityka, ustrój i rola obywateli
Profesor Wojciechowski zwrócił uwagę na geopolityczny kontekst Polski. — Polska jest naturalnym zapleczem strategicznym Ukrainy i Moskwa jest bardzo zainteresowana tym, żeby tutaj powstał największy bałagan, najchętniej w ogóle wojna domowa — analizował.
Dodał, że „osłabienie Polski jest na rękę centrali brukselskiej, Berlinowi, osłabienie Polski, skłócenie Polski jest na rękę Moskwie”. Wskazał, że w obecnym systemie kluczową rolą prezydenta jest „stopowanie złych ustaw” i zasugerował, że „dobra konstytucja dla Polski powinna się wzorować na amerykańskiej”.
Profesor Raczkowski w trakcie debaty sceptycznie odniósł się do możliwości szybkiej zmiany ustroju. — Do zmiany ustrojowej wcale nie jest taka prosta z uwagi na większość, którą trzeba posiadać, żeby taką zmianę przeprowadzić — mówił.
Podkreślił, że Polsce potrzebny jest prezydent, „za którego nie będziemy się wstydzić i który nie doprowadzi do sytuacji, w której brak prawa będzie skutkował siłowym osadzaniem wielu posłów do więzienia, często niewinnie”.
Dyskusja dotyczyła również samego systemu politycznego. Profesor Chazbijewicz określił polską Konstytucję jako „płodem poronionym”, która „daje bardzo małe uprawnienia prezydentowi, ale jednocześnie daje mu na tyle duże, żeby był w stanie hamować prace rządu”.
Odpowiadając na pytanie o możliwość przekonania społeczeństwa do zmiany konstytucji, profesor Zybertowicz stwierdził: „Teoretycznie tak”, wskazując jednak na silny opór grup interesów i wpływy zewnętrzne. Mimo to, jego zdaniem, „nasz żywioł polskości się całkiem nieźle spisał” i „cały czas dajemy radę, żeby utrzymać wysoki parytet poparcia dla kandydata obozu patriotycznego”.
Profesor Raczkowski nisko ocenił poziom świadomości społecznej w zakresie rozumienia procesów politycznych. — Ja mam dość luźną ocenę naszego społeczeństwa, jeżeli chodzi o rozumienie w ogóle procesów — stwierdził.
Natomiast profesor Wojciechowski wyraził nadzieję związaną z młodym pokoleniem, zauważając, że „rośnie młode pokolenie, które też ma swoje zdanie” i „młodzi najczęściej głosują na Konfederację”, co postrzega jako „rzeczywistą alternatywę i rzeczywistą trzecią drogą”.
Wizje Polski i apel o mobilizację
Odnosząc się do pozycji Polski na arenie międzynarodowej, profesor Chazbijewicz zaznaczył, że: „Pozycja Polski w Unii Europejskiej nie zależy tylko od prezydenta. Pozycja Polski w Unii Europejskiej zależy, że tak powiem, od siły militarnej, siły gospodarczej, relacji międzynarodowych z innymi państwami”.
Profesor Zybertowicz podkreślił, że nadchodzące wybory to wybór „między dwiema wizjami Polski, między grupami interesów, między zapleczami wyborczymi, ale także biznesowymi obu tych kandydatów”.
— Sądzę, że nie ma szans, żebyśmy wygrali te wybory, jeśli do końca tygodnia każdy z was chociaż dwóch osób nie ocali dla Polski — zaapelował do zebranych.
Wskazał na konieczność uświadomienia wyborcom, że Rafał Trzaskowski „jest niebezpieczny dla dobrobytu, praworządności i uczciwości w Polsce”, a Karol Nawrocki, nawet jeśli „w swoim życiu jako młody człowiek popełnił jakieś błędy, to one są niczym w porównaniu z seryjnym kłamcą, który kłamie na temat paktu migracyjnego, na temat Zielonego Ładu, na temat CPK”.
W końcowej części debaty paneliści poruszyli kwestię kanałów komunikacji. Profesor Chazbijewicz mocno podkreślił, że „ta kampania oszczerstw, która jest w stosunku do pana Nawrockiego, to jest też brak szacunku dla jego wyborców”.
— Telewizja daje pewien wsad, z którego fragmenty chodzą po mediach społecznościowych i docierają do młodych ludzi, dlatego jest tak ważne, żebyśmy bronili wPolsce24, żebyśmy bronili Republiki i innych kanałów komunikacji niezależnej — dodał profesor Zybertowicz.
Profesor Wojciechowski zauważył, że „młodsze pokolenie jednak jest bardziej krytyczne wobec tego, co się dzieje” i że „znaczna większość ludzi w pewnym momencie kampanii albo nawet przed nią podejmuje decyzję, na kogo będzie głosować (…) w tej chwili już mało znajdziemy osób niezdecydowanych”.
— To są naprawdę wybory, które zadecydują o przyszłości Polski — podsumował Jerzy Szmit, zachęcając jednocześnie do poparcia Karola Nawrockiego.
Marek Adam
Nagranie całości spotkania:
Krótka rozmowa z Jerzym Szmitem:
Krótka rozmowa z prof. Selimem Chazbijewiczem:
Krótka rozmowa z prof. Michałem Wojciechowskim:
Krótka rozmowa z prof. Andrzejem Zybertowiczem:
