Toczą się polsko-niemieckie dyskusje, czy polski rząd zrzekł się reparacji za roszczenia wojenne. Nie budzi jednakże wątpliwości fakt, że PRL i RP jakimkolwiek aktem prawnym nie zrzekła się roszczeń indywidualnych, należnych obywatelom. Wszyscy są zgodni, że niestety, na przeszkodzie pozywania przed polskim sądem Państwa Niemieckiego stoi immunitet państwa. Właśnie w tej kwestii otrzymaliśmy informację, na którą czekaliśmy już kilka lat! Otóż 10 maja br. o godz. 11:00 Trybunał Konstytucyjny ma zająć się przepisami kodeksu postępowania cywilnego, z których wywodzi się zasadę immunitetu sądowego obcych państw w sprawach o odszkodowania z tytułu m.in. zbrodni wojennych.
Stosowny wniosek złożyła do TK pod koniec 2017 r. a potem w 2020 r. grupa 100 posłów PiS. Stanowi on o „braku możliwości dochodzenia przed polskimi sądami odszkodowania należnego od obcego państwa z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości na skutek uznawania istnienia immunitetu jurysdykcyjnego obcego państwa”.
Sprawę komentuje mec. Lech Obara, prezes Stowarzyszenia Patria Nostra. Przypomnijmy, że Stowarzyszenie praktycznie od początku swojego istnienia, czyli od ponad 10 lat zajmuje się kwestią roszczeń indywidualnych, należnych potomkom ofiar II wojny światowej. Powstały nasze publikacje na ten temat (m.in. „Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcanie”, „Wina bez pokuty. Niemcy i zbrodnie w Polsce w czasie II wojny światowej” czy „Kaszubska Golgota”).
– Faktem jest, że wyrok Sądu Najwyższego z 29 października 2010r., w którym „odrzucił” pozew 71-letniego wówczas Winicjusza Natoniewskiego przeciw Państwu Niemieckiemu, na wiele lat zamknął nam drogę możliwości dochodzenia roszczeń indywidualnych za zbrodnie i zniszczenia, dokonane przez niemieckiego okupanta. W. Natoniewski domagał się odszkodowania za to, że w czasie II wojny światowej był ofiarą pacyfikacji wsi przez hitlerowców. SN uzasadniając przyjął, że „na obecnym etapie rozwoju prawa międzynarodowego publicznego, państwu niemieckiemu przysługuje immunitet jurysdykcyjny w sprawach o roszczenia z czynów niedozwolonych popełnionych przez niemieckie siły zbrojne podczas drugiej wojny światowej na terenie Polski”. Okazało się jednak, że sądy włoskie swoimi orzeczeniami złamały tenże immunitet, zasądzając od rządu niemieckiego odszkodowania na rzecz gmin i osób pokrzywdzonych przez niemieckich okupantów (od 2012 r. toczy się 25 tego typu spraw). Furtkę do możliwości dochodzenia tychże roszczeń otworzyło orzeczenie włoskiego Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Liczymy na to, że teraz wyrok polskiego Trybunału Konstytucyjnego, podobnie jak ten włoskiego TK otworzy nam drogę do sądu – mówi mec. Lech Obara.
Poniżej pełny komunikat ze strony TK:
Brak możliwości dochodzenia przed polskimi sądami odszkodowania należnego od obcego państwa z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości na skutek uznawania istnienia immunitetu jurysdykcyjnego obcego państwa K 25/20
Podmiot inicjujący postępowanie: Grupa Posłów na Sejm
Miejsce: Sala rozpraw
Data: 10 V 2023 godz.: 11.00Wniosek o zbadanie zgodności:
1. art. 11037 pkt 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) w zakresie, w jakim wyłącza zobowiązania o odszkodowanie należne od obcego państwa z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości, ze względu na stwierdzenie przez sąd orzekający istnienia w tych sprawach immunitetu jurysdykcyjnego państwa z art. 9, art. 21 ust. 1, art. 30 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP,
2. art. 1113 k.p.c. w zakresie, w jakim dopuszcza wywiedzenie immunitetu państwa dla ochrony obcych państw przed pozwaniem przez sąd polski za czyny stanowiące zbrodnie wojenne, ludobójstwo i zbrodnie przeciwko ludzkości z art. 9, art. 30 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: prezes TK Julia Przyłębska – przewodniczący, sędzia TK Krystyna Pawłowicz – sprawozdawca, sędzia TK Wojciech Sych, sędzia TK Michał Warciński, sędzia TK Rafał Wojciechowski.
