Czy Trzech Króli, było trzech?

Opowieść o mędrcach ze Wschodu od 15 lat w większości miast Polski jest okazją do uczestniczenia w barwnych orszakach Trzech Króli. To okazja nie tylko do świętowania, ale i sięgnięcia po argumenty biblijne i teologiczne towarzyszące tym uroczystościom. A te mogą zaskakiwać!

6 stycznia Kościół katolicki obchodzi święto Objawienia Pańskiego, zwane potocznie Świętem Trzech Króli. To jedno z najstarszych chrześcijańskich świąt, które ma niezwykle bogate znaczenie teologiczne i historyczne. W jego centrum znajduje się opowieść o mędrcach, którzy przybywają ze Wschodu, by oddać hołd Jezusowi. Jednak poza prostym opisem wydarzenia, uroczystość ta skłania także do refleksji nad naturą wiary i jej relacją z nauką.

Objawienie Pańskie, nazywane także Epifanią, podkreśla, że Jezus Chrystus objawia się nie tylko narodowi żydowskiemu, ale całemu światu. Pierwsi chrześcijanie szczególnie cenili to święto, widząc w nim symbol otwarcia Ewangelii na pogan. Opowieść o magach, którzy przybyli oddać pokłon Dzieciątku, symbolizuje uznanie Jezusa za Mesjasza przez wszystkie narody, niezależnie od ich pochodzenia i religii.

Dyskusja nad znaczeniem symboli i wiary

W niezwykle ciekawej rozmowie, w cyklu prowadzonym przez Klub Jagielloński, tym razem z prof. Marcinem Majewskim pojawia się istotne pytanie o relację między nauką a wiarą. I to właśnie w kontekście uroczystości Trzech Króli.

Prof. Majewski podkreśla, że postać mędrców — określanych w Ewangelii Mateusza jako „magowie” — może symbolizować naukowców, którzy poszukują prawdy, badając świat. Określenie „magoi” sugeruje ludzi zajmujących się astronomią, badaniami gwiazd, a więc osoby działające na pograniczu nauki i duchowości.

Znany polski teolog i światowej sławy biblista, którego wykłady cieszą coraz bardziej rosnącą popularnością, zauważa, że ich droga do Jezusa wymagała nie tylko wiedzy, ale także przekroczenia granic czysto racjonalnego myślenia. Symbolika pokłonu oddanego Jezusowi przez mędrców jest kluczowa — nauka prowadzi do granic poznania, ale to wiara pozwala je przekroczyć.

Wiara a nauka — proces oczyszczania

Prof. Majewski w swojej refleksji podkreśla, że współczesna wiedza naukowa może oczyszczać wiarę, uwalniając ją od literalnych, “dziecinnych interpretacji”. Badania tekstów biblijnych pomagają zrozumieć ich literacką naturę, co nie osłabia wiary, lecz ją pogłębia.

Czytanie Pisma Świętego wymaga od nas otwartości na różne poziomy znaczeń — od dosłownych po alegoryczne. I tak: gwiazda betlejemska może być zarówno zjawiskiem astronomicznym, jak i metaforą duchowego światła prowadzącego do prawdy.

Wiara, jak zaznacza prof. Majewski, to proces poszukiwania, a nie pewność oparta na literalnych interpretacjach. Porównuje ją do „obierania cebuli”, gdzie zdzieranie kolejnych warstw wyobrażeń prowadzi do odkrycia bardziej fundamentalnej prawdy.

Polski biblista, który chętnie jest zapraszany do audycji prowadzonych także przez zakony kontemplacyjne, zauważa także, że podejście naukowe pozwala na ugruntowanie wiary w kontekście współczesnej wiedzy o świecie. Podkreśla, że chrześcijaństwo nie boi się pytań — przeciwnie, traktuje je jako narzędzie duchowego rozwoju.

Trzej Królowie — fakty i legendy

A historia Trzech Króli obrosła w wiele legend. Ich imiona — Kacper, Melchior i Baltazar — pojawiły się dopiero w średniowieczu. Symbolizowali oni trzy kontynenty znane w starożytności: Europę, Azję i Afrykę. Liczba mędrców była różnie interpretowana, początkowo sugerowano, że mogło być ich nawet 12.

Warto podkreślić, że opowieść o magach pojawia się wyłącznie w Ewangelii Mateusza, podczas gdy inne ewangelie nie wspominają o tym wydarzeniu. Niektórzy badacze uważają, że jest to kreacja literacka, mająca na celu podkreślenie symbolicznego znaczenia przybycia pogan do Jezusa.

Symboliczne znaczenie darów — złota, kadzidła i mirry — do dziś jest przedmiotem teologicznych analiz. Złoto symbolizuje królewską godność Jezusa, kadzidło Jego boskość, a mirra zapowiedź męki i śmierci. Współczesne refleksje nad tymi symbolami pomagają wiernym odkryć, że biblijne teksty zawierają uniwersalne prawdy, które mogą być interpretowane w kontekście współczesnego życia.

Marek Adam

***