W tym roku upływa sto lat od powołania do istnienia Związku Polaków w Niemczech. To doskonała okazja, by przypominać takie postacie, jak ksiądz Wacław Osiński – w latach 1904-1933 proboszcza parafii w podolsztyńskich Butrynach, działacza ruchu polskiego na Warmii i gorącego patriotę, który w 1920 roku (podczas akcji plebiscytowej) założył i przewodniczył Związkowi Polaków w Prusach Wschodnich, a od 1922 roku zaangażował się w działalność Związku Polaków w Niemczech (został prezesem IV Dzielnicy, obejmującej Warmię, Mazury i Powiśle).
Obecnie w kościele p.w. św. Jakuba Apostoła w Butrynach znajduje się, wmurowana w ścianę, tablica upamiętniająca tego wyjątkowego duchownego, ze znakiem „Rodła” – poza tym symbolem, od 1938 roku Polaków w Niemczech identyfikowało pięć „Prawd”:
- Jesteśmy Polakami!
- Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci!
- Polak Polakowi bratem!
- Co dzień Polak Narodowi służy!
- Polska naszą Matką, nie wolno mówić o Matce źle!
W niedzielę, 16 października 2022 roku, odbyły się olsztyńskie obchody stulecia Związku Polaków w Niemczech, na które złożyły się: Msza Święta w intencji regionalnych działaczy ruchu polskiego w kościele p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, otwarcie wystawy pt. „Jeszcze Polska tutaj nie zginęła”, przygotowanej przez Piotra Łacha, w holu Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz konferencja.
Regionalista i kanclerz Ruchu Społecznego im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Radosław Nojman podkreśla, że wystawa jest doskonałą lekcją historii. Ukazuje walkę mieszkańców Warmii o polskość.
– Porażka plebiscytowa w 1920 roku nie osłabiła działalności Polaków, szczególnie tu u nas, na Warmii. Konsulat Rzeczypospolitej, Dom Polski to były emanacje polskości. To wokół tych gniazd Orła Białego w Olsztynie zbierali się Polacy i tworzyli coś wspaniałego. Powstanie Związku Polaków było kolejnym impulsem do wzmożonej pracy.
Olbrzymie znaczenie w walce o polskość miało też tworzenie szkół polskich, także na Warmii – dodał Radosław Nojman.
– Władze niemieckie faktycznie w 1929 roku uznały prawo Polaków do posiadania własnego, choć prywatnego, szkolnictwa. To było wówczas bardzo ważne, bo pomagało podtrzymywać polskiego ducha wśród najmłodszych. Dziś również trzeba o tym przypominać, dla budowania i kształtowania naszej tożsamości na Warmii i Mazurach.
Wystawę „Jeszcze Polska tutaj nie zginęła – w 100. rocznicę powstania Związku Polaków w Niemczech” w holu Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie będzie można oglądać do czwartku.
Redakcja
(na podst. Radio Olsztyn)
