Zaproszenie na Festiwal Mendelsohna

Zapraszamy na najbliższe wydarzenia w ramach Festiwalu Mendelsohna, który w 2022 r. odbywa się w dniach 21.10. – 21.12.2022 r. pod hasłem „Granice”.

Środa, 9 listopada 2022 r., godz. 17.00
Spotkanie literackie:
Kazimierz Brakoniecki o Charlesie Reznikoffie i jego księdze „Testimony The United States 1885-1915”
Dom Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Olsztyn)

Charles Reznikoff (1894-1976) to amerykański poeta, pisarz i dramaturg, potomek imigrantów żydowskich z Rosji mieszkających na Brooklynie.

Był autorem miniatur lirycznych, cyklów wierszy, w tym „Holocaust” (1975), opartego na stenogramach z rozpraw norymberskich, powieści, m.in. inspirowanych losami swoich rodziców.

Reznikoff ma w dorobku poemat o historii amerykańskiej diaspory żydowskiej „Testimony: The United States 1885–1915″ (Świadectwo. Stany Zjednoczone 1885–1915). Jego fragmenty opublikował w 1965 i 1968 r., lecz dzieło to pozostałe nieukończone.

Na opowieść o twórczości Charlesa Reznikoffa zaprasza Kazimierz Brakoniecki – poeta i pisarz, redaktor, tłumacz poezji francuskiej, animator kultury, współzałożyciel „Borussii”. 9 listopada w Domu Mendelsohna usłyszymy także fragmenty poezji Reznikoffa w tłumaczeniu Brakonieckiego.

Sobota, 12 listopada 2022 r.
godz. 12.00
Spotkanie i dyskusja: Kortau. W granicach pamięci czy na peryferiach zapomnienia?
Dom Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Olsztyn)

godz. 14.30
Spacer tematyczny: Kortau. Śladami zapomnianych historii.
Początek na starej pętli autobusowej w Kortowie)

W czasie II wojny światowej szpital psychiatryczny w Kortowie był miejscem tragicznych wydarzeń. Wymagający pomocy i opieki pacjenci zostali wysłani prosto na śmierć w ramach nazistowskiej Akcji „T4″ – likwidacji „życia niewartego życia”. Ci, którym cudem udało się przetrwać do 1945 r., z absurdalnym okrucieństwem zostali wymordowani przez Armię Czerwoną. Zastanawiamy się wciąż, dlaczego tak potworna zbrodnia – dotycząca ludzi takich samych jak my – zajmuje tak niewiele miejsca w publicznym dyskursie. Dlaczego pamięć o Kortau zanikła, a nawet jeśli czasem powraca, to jawi się nam jako mroczny psychiatryk z horroru, a nie miejsce skłaniające do refleksji nad zagrożeniami, jakie czyhają na nas po dziś dzień?

W ramach Festiwalu Mendelsohna Inicjatywa Upamiętnienie dla Kortau zaprasza w sobotę 12.11. na spotkanie, podczas którego przedstawi odwołujące się do źródeł historycznych i archiwalnych dokumentów dzieje tutejszego szpitala psychiatrycznego. Spotkanie pomyślane jest jako otwarta debata nad tym, w jaki sposób – i czy w ogóle – mówić o Kortau. Przedstawiając losy ofiar, podejmie próbę ujawnienia uniwersalnych mechanizmów, które doprowadziły do tak strasznych następstw. Prowadzący spotkanie Michał Woźnica i Kacper Kozłowski opowiedzą także o inicjatywie upamiętnienia i przedstawią główne problemy badawcze.

Spotkanie składa się z II części: podczas I części spotkania – odbywającej się 12.11. o godz. 12.00 w Domu Mendelsohna – zostaną omówione współczesne zagadnienia. Z pomocą dr Magdaleny Sachy, znakomicie opisującej mechanizmy, jakie zaszły we współczesnym Kortowie, zostaną one poddane dyskusji. Wspólnie z Marcinem Cieleckim prowadzący chcą się zastanowić, co czyni Kortau wyjątkowym. Do rozmowy i dyskusji organizatorzy zapraszają wszystkie osoby zainteresowane tematem – z uwagą wysłuchają Państwa pytań i argumentów.

W II części spotkania – podczas spaceru po Kortowie (początek o godz. 14.30 na starej pętli autobusowej w Kortowie) – prowadzący podejmą próbę umieszczenia historycznych wydarzeń w przestrzeni współczesnego Kortowa – poznamy topografię miejsca i dokładnie dzieje zakładu i jego ofiar, by zrozumieć, jak wielkie znaczenie mają słowa oraz jak brzemienna w skutkach może być obojętność i niepamięć.

Niedziela, 13 listopada, godz. 16.00
Wystawa rzeźb: Wędrówki Mojżesza
Dom Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Olsztyn)

W niedzielę, 13 listopada o 16.00 zapraszamy do Domu Mendelsohna na wernisaż wystawy rzeźb „Wędrówki Mojżesza” i spotkanie z jej pomysłodawcą i kuratorem Daumantasem Todesasem.

Wydarzenie odbywa się pod patronatem honorowym Ambasady Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej i jest organizowane we współpracy z Litewskim Instytutem Kultury oraz Departamentem ds. Mniejszości Narodowych Republiki Litewskiej.

Wystawa „Wędrówki Mojżesza” nawiązuje do jednej z prac litewsko-żydowskiego rzeźbiarza Jakovasa Bunki. Jakovas Bunka (1923-2014) był artystą ludowym, który w swojej twórczości podejmował tematykę Zagłady. Bunka był m.in. twórcą rzeźby przedstawiającej Mojżesza trzymającego tablice z Dekalogiem oraz najważniejsze symbole judaizmu: menorę i gwiazdę Dawida, która została ustawiona w 1986 r. w miejscowości Plateliai (Płótele) dla upamiętnienia 30 żydowskich mieszkańców rozstrzelanych przez nazistów w czasie II wojny światowej. W 2016 r. rzeźba zawaliła się – uratowała się z niej jedynie oryginalna głowa Mojżesza, którą później poddano renowacji i konserwacji.

Daumantas Levas Todesas – litewski działacz społeczny, zaangażowany w ratowanie i ochronę dziedzictwa żydowskiego na Litwie – postanowił utrwalić dla potomnych historię Zagłady na Litwie, a jednocześnie zachować pamięć o niezwykłym twórcy Jakovasie Bunce. Zamówił gipsowe repliki głowy Mojżesza, a kilkunastu artystów zaprosił do współpracy i ozdobienia ich. W ten sposób powstała kolekcja barwnych rzeźb, które są kopiami dzieła Jakovasa Bunki, a jednocześnie odzwierciedlają niezwykle oryginalne i różnorodne wizje kilkunastu artystów.

Wystawa prezentuje prace twórców z Litwy, Łotwy, Ukrainy i Polski, którzy włączyli się do niezwykłej akcji upamiętniania, zainicjowanej przez Daumanstasa Levasa Todesasa.

Są wśród nich:
Adomas Jacovskis ǀ Ewa Pohlke ǀ Solomonas Teitelbaumas ǀ Ilja Bereznickas ǀ Raimondas Savickas ǀ Leo Ray ǀ Dimitrij Gutov ǀ Daiva Kairevičiūtė ǀ Matvei Vaizberg ǀ Algirdas Mikutis ǀ Mindaugas Šnipas/ Tatjana Kazimierėnienė ǀ Mindaugas Šnipas / Aleksandra Jacovskytė ǀ Mindaugas Šnipas ǀ Aloyzas Janušauskas ǀ Rimas Keturka

Wystawa „Wędrówki Mojżesza” była już pokazywana w wielu litewskich miejscowościach. Prezentacja w Olsztynie to pierwszy jej pokaz w Polsce.

Podczas wernisażu w Domu Mendelsohna będziemy mieli okazję zobaczyć prace kilkunastu artystów oraz wziąć udział w spotkaniu się z kuratorem projektu Daumantasem Levasem Todesasem.