W. Putin podczas konferencji prasowej z V. Orbanem, wyglądał nietęgo, a do tego – chyba szczerze jak na niego – wyznał, że „Rosja została oszukana”. Wbrew żałosnej stękaninie Tuska i jemu podobnych, V. Orban okazał się przekazicielem bardzo złych informacji dla kremlowskiego watażki i oglądanie tego było naprawdę przyjemne. A co takiego się stało? Skąd to rozczarowanie Putina?
Przez ostatnie tygodnie oglądaliśmy przecież spektakl krętactw administracji amerykańskiej, żenujące postępowanie nowego rządu niemieckiego, próby budowanie zrozumienia dla stanowiska rosyjskiego przez Macrona – by wspomnieć tylko o najważniejszych graczach. Wydawało się, że Ukraina została ostatecznie sprzedana Kremlowi, a nawet – że Rosja i Niemcy dostały wolną rękę „w nowym umeblowaniu” Europy środkowo – wschodniej. Jeśli wczytamy się w treści przekazywane przez 2-3 tygodnie po słynnym zdalnym spotkaniu Putina z Bidenem, jest oczywiste, że deal został przez nich uzgodniony. I wtedy wydarzyły się dwie rzeczy.
Po pierwsze zdecydowaną akcję dyplomatyczną rozwinęła Polska. Skala tej aktywności była naprawdę imponująca, ale ważniejsze jest to, że okazała się też niezwykle skuteczna.
Stało się tak jednak w znacznym stopniu – i to po drugie – dzięki min. Ławrowowi, który swoją bezczelną wypowiedzią uświadomił przynajmniej połowie Europy, że Rosji wcale nie chodzi o zrobienie porządku z Ukrainą, tylko właśnie o nowe umeblowanie – do spółki z Berlinem – całej Europy.
Ta rosyjska bezczelna buta i pewność siebie (co mogło wynikać wyłącznie z pewności co do amerykańskiego przyzwolenia) postanowiła na nogi wiele stolic. Zbyt wiele, aby rosyjski plan mógł się uskutecznić. Tu już nie chodziło tylko o kraje byłego obozu sowieckiego, które zostały wprost zakwalifikowane jako przynależność Rosji. Na tej liście znalazły się też Szwecja i Finlandia (a w domyśle Dania i Norwegia) czy Turcja.
Bez tej ręki podanej przez Ławrowa, pewno byłoby naszym przywódcom trudniej przekonywać do tego, co chcą upichcić wspólnym wysiłkiem Moskwa i Berlin. A tak poszło jak z płatka. Zgodnie ze starą zasadą – na pełnym pychy przeciwniku, nigdy się nie zawiedziesz.
Gdy do tych polskich wysiłków włączyła się też Wielka Brytania, dla której zatrzymanie rusko-pruskiej kombinacji stało się racją stanu, łatwiej też poszło nacisnąć na Waszyngton. Jest znamienne, że to głos Stoltenberga po szczycie NATO – Rosja okazał się punktem zwrotnym, po którym Amerykanie raczej nolens niż volens musieli zmienić ton. Lawina ruszyła, przybierając nieoczekiwany dla strony rosyjskiej kierunek. Nie udało się wyizolować Ukrainy, nie udało się zastraszyć Bałtów, Polski i Rumunii, udało się za to postawić na nogi Turcję, Szwecję, Danię, Norwegię, i Wielką Brytanię. To dla Rosji już za duży ciężar, ale też dla Ameryki głos, którego w żaden sposób zignorować nie można.
Przy okazji – niejako w pakiecie – udało się doprowadzić do całkowitego skompromitowania rządu niemieckiego i w konsekwencji radykalnego osłabienia pozycji Niemiec na kontynencie.
Otóż zwiastunem złych wiadomości dla Putina – a więc tego że ten proces się dokonuje na poważnie, a nie na niby – okazał się właśnie V. Orban. Dobrze – choćby z naszej perspektywy – że mamy w rezerwie taki kanał pośredniej komunikacji z Moskwą, czego pojąć nie mogą totalniacy.
Czy to się komuś podoba czy nie – faktem pozostaje, iż niezależnie od wysiłku Ławrowa, głównym kreatorem tego nieoczekiwanego zwrotu akcji pozostaje Polska. Lekcja ostatnich tygodni pokazuje dobitnie, że w polityce – nie tylko międzynarodowej – siła woli i zdecydowanie w działaniu, mogą być czynnikiem ważniejszym niż czynnik siły. Jest to coś, o czym z całą mocą próbuję pisać od dłuższego czasu.
Czy to oznacza, że problemy mamy już za sobą, że możemy spocząć na laurach? Przenigdy. To, że nastąpiło przesilenie, nie oznacza ani tego, iż Ukraina jest ostatecznie uratowana, ani – tym bardziej – że Moskwa się wycofała ze swoich agresywnych działań. Można przyjąć – znając historię – że przystąpi do dalszej rozgrywki z jeszcze większą furią i determinacją. I co ważne, Ławrow nie popełni już drugi raz podobnego błędu. Musimy więc być czujni i aktywni, wyprzedzać ich ruchy i nie ustawać w budowaniu solidnej koalicji europejskiej. Już nie tylko przeciw Putinowi, ale również dla okiełznania Berlina. To naprawdę jest możliwe.
prof. Grzegorz Górski
