Wielkie centrum kultury, sztuki, nauki i władzy w siedzibie biskupów warmińskich

W centrum Warmii, 50 kilometrów od Olsztyna, nad rzeką Łyną i Symsarną, w Lidzbarku Warmińskim, znajduje się zamek Biskupów Warmińskich.

Zamek otaczają pozostałości systemu obwarowań. Średniowieczna budowla leżąca w centrum szesnasto-tysięcznego miasteczka posiada most zapewniający dojazd od strony przedzamcza. Czteroskrzydłowy obiekt zaczęto budować już od 1350 r. Budowę zamku ukończono pod koniec XIV wieku, a szereg zdobień i malowideł pojawił się tu w XIV i XV wieku. Zamek pełnił rolę obronną, reprezentacyjną i mieszkalną. W czasie odbudowy po pożarze w 1442 roku, w zamku pojawiły się wieżyczki narożne. Po kolejnym pożarze w 1559 roku wzniesiono zachowane do dziś więźby dachowe. Obiekt posiada spore piwnice, które używane były jako magazyny, żywności i więzienie. To tu znajdowały się kiedyś piece do ogrzewania zamku ciepłym powietrzem. Dziś znajdują się tu sale ekspozycyjne. Zamek Lidzbarski mieścił na swoim terenie browar, piekarnie, kuchnie, magazyny, zbrojownię i szkołę dla chłopców pruskich. Przy obiekcie wniesiono w 1673 roku pałac (zamek średni), z którego korzystała 8 biskupów, jednak obiekt został rozebrany w 1840 roku i pozostały po nim jedynie fundamenty. Przedzamcze, w którego narożniku zachowała się cylindryczna baszta z XVI wieku, otoczone jest trzema skrzydłami budowli, które pełniły kiedyś rolę sądu. W samym zamku możemy obejrzeć wielki refektarz, kaplicę zamkową, komnatę audiencyjną i pomieszczenia wysokiej wieży.

Od czasu Pokoju Toruńskiego podpisanego w 1466 roku ziemie te związane zostały na stałe z Koroną.

Zamek Lidzbarski był miejscem działalności naukowej, publicznej i artystycznej. Najbardziej znaną postacią działającą w Lidzbarku Warmińskim był Mikołaj Kopernik, który u boku swojego wuja, biskupa warmińskiego Łukasza Watzenroda pracował tu w latach 1507-1510. Kopernik był angażowany do wielu spraw dyplomatycznych, sądowniczych i administracyjnych co nie dawało mu zbyt wiele czasu na pracę naukową. Tu w spisanym na zamku Komentarzyku, zarysowano teorię heliocentryczną, będącą przełomem w astronomii.

Na liście innych wielkich mieszkańców i osób związanych z zamkiem w Lidzbarku Warmińskim są Ignacy Krasicki ,wybitny przedstawiciel polskiego oświecenia, Stefan Sadorski, Szymon Rudnicki, Stefan Radziejowski, Jan Dantyszek i Stanisław Hozjusz. Zamek ten przez cztery stulecia był jednym z centrów Polskiej i Europejskiej Kultury.