Właśnie mija tydzień od sesji Rady Miasta, na której przegłosowano prezydencką uchwałę, przy sprzeciwie radnych Klubu PiS, o podwyżce opłaty stałej za miejsce w żłobkach prowadzonych przez Gminę Olsztyn. Przez ten czas na forach internetowych, w mediach, toczyła się burzliwa dyskusja. Wniosek nasuwa się jeden: aby poprawić stan kasy miejskiej, obecny Włodarz sięgnął do kieszeni rodziców dzieci do lat 3. Co rząd dał (500+) – Prezydent Grzymowicz zabrał.
520,00zł – tyle właśnie będzie wynosić wysokość opłaty stałej za żłobek w 2021r. W stosunku do tegorocznej – 228 zł – to podwyżka o… 128%. Dodajmy do tego opłatę za wyżywienie (obecna stawka dzienna to 4,84 zł , ale maksymalny możliwy pułap – 6zł).
Dotychczas opłata była waloryzowana wskaźnikiem GUS, a teraz pojawił się nowy wskaźnik. Jaki? – również GUS, ale w tłumaczeniu Grzymowicza Urząd Statystyczny, stąd tak wysoki 128-procentowy.
W programie wyborczym Piotra Grzymowicza można przeczytać: „Do tej pory priorytetem wszystkich działań było miasto i jego struktura, od nadchodzącej kadencji będzie to mieszkaniec i jego otoczenie! To jest podstawą mojego programu wyborczego na najbliższe pięć lat. (…) Zamierzam rozwiązać problem niedoboru miejsc w żłobkach poprzez adaptację na ten cel istniejących obiektów użyteczności publicznej oraz budowę nowych placówek w nowych osiedlach mieszkaniowych.”
I? … Miejsc nadal brak. Podwyżka zatem może się okazać niezłym sposobem na pozyskanie wolnych miejsc, ponieważ niektórych rodziców nie będzie stać na posyłanie dziecka do żłobka.
Należy zauważyć, że niedawno nasz Ratusz chwalił się utworzeniem 40 nowych miejsc żłobkowych przy ul. Wyspiańskiego z EFS w ramach projektu pt. „Żłobek szansą na powrót do aktywności zawodowej rodziców”. Zgodnie z umową miejsca te należy utrzymać przez 2 lata po jego zakończeniu. Koszt utrzymania tych miejsc, jak można wyczytać w uzasadnieniu do uchwały, wzrośnie w 2021r. o 218.000 zł. Zrzucą się na to wszyscy rodzice pociech korzystających z gminnych żłobków. Nawet posiadacze Karty Dużej Rodziny (73 dzieci). Tym rodzinom Miasto także nie odpuściło.
Zastanawiające jest porównanie procentowych wysokości podwyżek między kosztem utrzymania jednego miejsca a wysokością opłaty stałej. Koszt utrzymania jednego miejsca w 2021r. wzrasta z 1253,21zł do 1600zł, tj. o ok. 28 %, a wzrost opłaty dla rodziców o 128%. Dlaczego jest tak rażąco wyższy?
Już wielokrotnie można było zauważyć, że polityka finansowa miasta jest niespójna, chaotyczna, prowadzona bez refleksji i przemyśleń, typu chcę – biorę. W budżecie wszystko da się zmienić, bo koalicyjni radni zawsze dadzą zgodę.
Program MALUCH+
Prowadzenie żłobków należy do zadań własnych gminy. Wiele gmin jednak korzysta z rządowego wsparcia, jakim jest Program MALUCH+. Celem tego programu jest zwiększenie dostępności terytorialnej i finansowej miejsc opieki w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów dla wszystkich dzieci, w tym dzieci niepełnosprawnych oraz wymagających szczególnej opieki. Program ma za zadanie aktywizować zawodowo rodziców, którzy dotychczas nie mogli podjąć pracy ze względu na konieczność sprawowania bezpośredniej opieki nad swoimi dziećmi do lat 3, ze względu na brak dostępu terytorialnego i finansowego do instytucji opieki. Program skierowany jest do jednostek samorządowych, osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek nieposiadających osobowości prawnej. Beneficjenci programu mogą otrzymać dofinansowanie do tworzenia i funkcjonowania miejsc opieki.
W ramach programu MALUCH+ w latach 2016-2020 w naszym województwie utworzono 42 instytucje opieki na 716 miejsc.
Dofinansowanie wyniosło łącznie 14.560.984 zł.
Jednostki |
Liczba Instytucji |
Liczba utworzonych miejsc |
Kwota dotacji |
JST |
27 |
599 |
12 045 996,60 |
Podmioty inne niż JST |
15 |
117 |
2 514 988,01 |
Suma końcowa |
42 |
716 |
14 560 984,61 |
Dopłatą do funkcjonowania w kwocie 10.045.030 zł. objętych zostało 6.128 miejsc opieki. Podpisano 225 umów.
W roku 2020 kwota dofinansowanie na realizacje Programu MALUCH + 2020 w naszym województwie wyniosła 3.965.980 zł.
Utworzono 4 instytucje opieki na 108 miejsc, a kwota dofinansowania wyniosła łącznie 1.314.990 zł.
Dofinansowaniem do funkcjonowania istniejących miejsc objęto 77 instytucji na 1.623 miejsc opieki, w łącznej kwocie 2.650.990 zł.
Olsztyn a MALUCH+ 2020
Obecnie na terenie Miasta Olsztyna funkcjonują 62 instytucje opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 łącznie na 1.548 miejsc. Z tego zaledwie 4 gminne na 348 miejsc oraz aż 58 prywatnych na 1.200, w tym 26 żłobków na 948 miejsc, 2 kluby dziecięce na 25 miejsc oraz 30 instytucji dziennej opieki na 227 miejsc. Ponad 70% opieki żłobkowej nad dzieckiem w wieku do lat 3 przejęły osoby prywatne, korzystając z możliwości finansowych, jakie daje MALUCH+.
W Olsztynie od 2016r., kiedy startował MALUCH+ przez 4 lata utworzono … 23 miejsca (!) w żłobkach gminnych, korzystając z możliwości finansowych rządowego wsparcia. Nie powstał żaden nowy żłobek, nie zaadoptowano żadnego lokalu, zwiększono tylko ilość miejsc w żłobkach już funkcjonujących.
Dla porównania w Elblągu powstało w tym czasie 90 miejsc, a w Ełku 50.
Miejsca utworzone z Malucha+ także należy utrzymać, ale z programu rządowego można pozyskiwać na ten cel środki w formie dotacji celowej z budżetu państwa oraz o środki Funduszu Pracy. W 2020 były to kwoty 135 zł na dziecko pełnosprawne i 500 zł na dziecko z niepełnosprawnością. Dzięki dofinansowaniu do istniejących żłobków czy klubów dziecięcych instytucje publiczne mogą obniżyć koszty działalności, a instytucje niepubliczne obniżać opłaty rodziców za opiekę w żłobku, klubie dziecięcym czy u dziennego opiekuna.
Środki te zmniejszają koszt utrzymania miejsca, dlaczego zatem nie ujęto ich w uzasadnieniu do uchwały (jeśli gmina o nie się starała, a jeśli nie, to dlaczego nie)?
Żłobki prywatne urosły w Olsztynie, jak grzyby po deszczu korzystając z dofinansowania. W ramach Programu Maluch+ w 2020r. podmioty prywatne otrzymały dofinansowanie do bieżącego funkcjonowania dla 12 żłobków na 400 miejsc, 3 klubów dziecięcych na 65 miejsc (1 klub dziecięcy 10.11.2020 zakończył funkcjonowanie) oraz 11 dziennych opiekunów na łączną liczbę 80 miejsc.
Ponadto, w ramach programu MALUCH+ 2020 na terenie Olsztyna powstał prywatny żłobek na 48 miejsc, a przyznana kwota dofinansowania to 409.801,92 zł.
Łącznie w ramach programu MALUCH+ 2020 olsztyńskie placówki opieki nad dziećmi do lat 3 otrzymały dotację w kwocie 1.201.441.92 zł.
Warto podkreślić, że ze względu na pandemię w ramach tegorocznej edycji programu Maluch+ przedłużony został termin wykorzystania środków z programu do 30 listopada 2021 r. dla tych uczestników, którzy ze względu na epidemię mają lub będą mieli trudności
z dokończeniem tworzenia miejsc opieki w 2020 r. (wg procedury określonej dla wydatków niewygasających). Uczestnicy programu zwolnieni zostali również z obowiązku dochowania minimalnego obsadzenia miejsc w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 6 miesięcy po odwołaniu stanu epidemii dla podmiotów, które w latach 2017-2020 utworzyły w ramach programu nowe miejsca opieki. W przypadku, gdy rodzice nie będą korzystać z miejsc opieki, podmioty, które pozostaną w gotowości, zachowają przyznaną dotację.
Brak aktywnego korzystania z propozycji zawartych w Programie MALUCH+ przez nasze miasto pokazuje, że nie ma ze strony samorządu chęci i potrzeby wspierania ludzi młodych zakładających rodziny, co powoduje brak perspektyw na osiedlanie się w naszym mieście. I kto będzie jeździł tramwajem?
MALUCH+ 2021, a w Olsztynie cisza…
W konkursie edycji 2021 gminy zgłosiły zapotrzebowanie na dofinansowanie do utworzenia 6 198 nowych miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 w wysokości 167 675 038,95 zł.
Ze względu na wyjątkowe okoliczności związane z pandemią koronawirusa ministerstwo przyspieszyło w tym roku wszelkie procedury związane z edycją programu na 2021r. Wcześniej niż zwykle, bo już 7 września, ruszył nabór ofert, by dać wszystkim zainteresowanym – zarówno jednostkom samorządowym, jak i podmiotom niepublicznym, więcej czasu na zapoznanie się z zasadami programu. Podmioty, które zostały zakwalifikowane do dofinansowania w ramach modułów na dofinansowanie miejsc istniejących, będą otrzymywać środki finansowe, również za okres w którym nie będzie sprawowana opieka nad dziećmi w związku z działaniami na rzecz zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19.
24 listopada br. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej ogłosiło wyniki naboru dla gmin na nowe miejsce opieki, aby gminy mogły, jak najszybciej rozpocząć inwestycje związane z tworzeniem nowych miejsc. Przyznane na to środki gminy będą mogły otrzymać już pod koniec stycznia 2021 r.
I tak 4 samorządy wnioskowały o utworzenia 4 żłobków na łączną liczbę 234 nowych miejsc. Kwota wnioskowanej dotacji na realizację wyżej wymienionego celu to 4.788.502,26 zł, w tym:
• Miasto Elbląg – 60 miejsc na łączną kwotę 1.800.000 zł;
• Miasto Ostróda – 64 miejsca na łączną kwotę 1.920.000 zł;
• Miasto Ełk – 100 miejsc na łączną kwotę 804.492,26;
• Gmina Janowiec Kościelny – 10 miejsc na łączną kwotę 264.010 zł.
• Miasto Bartoszyce utworzy 20 miejsc dziennego opiekuna na łączną kwotę 100.000 zł.
Dlaczego nasze miasto nie tworzy nowych miejsc w żłobkach z MALUCHA+? Odpowiedź Prezydenta jak zwykle jest jedna: brak środków finansowych. Lokalizacja pod budowę żłobka jest (ul. Antonowicza), projekt jest (kosztował ok. 330 000zł), a pieniądze też… były. To 20,5 mln przyznane w ramach Funduszu Inwestycji Samorządowych. Otrzymane środki samorządy mogły przeznaczyć na szeroko rozumiane inwestycje, na przykład na drogi, chodniki, żłobki, kanalizacje itp. Mogły one także stanowić wkład własny przy inwestycjach realizowanych przy wsparciu z innych środków publicznych m.in. z Funduszu Dróg Samorządowych. Środki te można wydatkować do końca 2022 roku.
Koszt inwestycji żłobkowej został wyceniony na 12,5 mln zł. Środki z FIS pokryłyby je. Dla porównania Elbląg otrzymał 5 mln 800 zł. z tego samego funduszu i przeznaczył je na budowę nowego przedszkola i żłobka w miejsce istniejącego przedszkola. Pieniądze na wyposażenie i przystosowanie 60 miejsc pozyskał właśnie z MALUCHA+ na 2021 r. Pozostałe 3-4 mln zł potrzebne na tę inwestycję pokryte zostaną ze środków własnych.
Na co poszły fundusze nam przydzielone – tego nie wiemy?
Wróćmy do podwyżki opłaty stałej za żłobki
Szczególnie przykre jest to, że wśród radnych, którzy głosowali za podwyżką były i lekarki, i dyrektorki olsztyńskich placówek oświatowych, i babcie, i dziadkowie – osoby, którym szczególnie bliskie powinno być dobro rodziny i małego dziecka. Poza opieką, żłobki pełnią przecież funkcje wychowawcze, edukacyjne i zdrowotne.
Prowadzenie i utrzymanie żłobka jest zadaniem własnym gminy. To samorząd powinien troszczyć się o swoich mieszkańców, zapewniając młodym rodzinom miejsca opieki dla najmłodszych. Jest to zadanie kosztowne, ale jakże potrzebne mieszkańcom. Z ust Pana Grzymowicza i radnych daje się jednak ciągle słyszeć: „To wina rządu… gdyby nie rząd… to przez ten rząd…”.
I może ta dyskusja szybko ucichłaby, gdyby nie fakt, że w Elblągu 26 listopada 2020 podczas sesji radni miejscy jednogłośnie zagłosowali za przyjęciem propozycji Prezydenta Elbląga Witolda Wróblewskiego (z poparcia PSL i SLD) i obniżyli opłaty za pobyt dzieci w żłobkach o 25%, wychodząc naprzeciw – jak napisano w uzasadnieniu uchwały „oczekiwaniom rodziców dzieci, które uczęszczają do publicznych żłobków, a także prowadzonej przez Gminę Miasto Elbląg polityki prorodzinnej mającej na celu pomoc rodzinie w wypełnianiu funkcji opiekuńczej i wychowawczej”. Prezydent zapowiadał w swoim programie wyborczym, że będzie się starał wspierać rodziny i o to, aby żłobki były nieodpłatne.
Ten sam rząd, obaj Prezydenci nie z opcji prorządowych, podobne w swych zamierzeniach programy wyborcze, a inne działanie, inna bajka. Dwa różne światy.
W jednym mieście (tak samo dużym) można, a w innym nic się nie udaje…
Olsztyńska podwyżka to wyrok na młode rodziny, ale także na rodziny wielodzietne. Obciążenie za pobyt dzieci w żłobkach powinno być minimalizowane, tak żeby młodzi rodzice mogli realizować swoje ambicje i aspiracje zawodowe, a po powrocie z pracy cieszyć się ciepłem domowego ogniska, żeby sami czuli się bezpiecznie, a równocześnie dawali poczucie bezpieczeństwa swoim maluchom. Dom rodzinny powinien stać się miejscem, do którego chce się wracać i odpoczywać w przekonaniu, że rodzina jest otoczona wsparciem, zarówno ze strony bliskich, jak i ze strony organów mających wpływ na politykę prorodzinną.
Z ostatniej chwili…
W dniu 15 września 2020r. Klub Radnych PiS przekazał propozycje przedsięwzięć do ujęcia w projekcie budżetu Miasta Olsztyna na 2021r. (zgodnie z Zarządzeniem nr 280 Prezydenta Olsztyna z dnia 11 sierpnia 2020 r.). Priorytetową propozycją była budowa żłobka przy ul. M. Antonowicza. 24 września 2020 r. projekt ten został zgłoszony przez UM do konkursu ogłoszonego na podstawie Uchwały Rady Ministrów nr 102 z dnia 23 lipca 2020r. w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Wnioskowana kwota to 15 mln zł, co stanowi 100% dofinansowania. Realizacja inwestycji, o którą się upominają radni PiS, pod nazwą „Budowa Żłobka przy ul. Antonowicza”, została zgłoszona do projektu budżetu i projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej, co potwierdził Prezydent w piśmie z dn. 25 listopada 2020 r..
Prezydent czeka na rządowe środki. A potem … polubi MALUCHA 🙂
Edyta Markowicz
Radna Miasta Olsztyna
Klub Radnych PiS