„Kawa na ławę”
Równie interesujące w okresie komunistycznym jak działalność radiowa są dokonania Wojciecha Ogrodzińskiego jako autora publikacji prasowych. Oczywiście nie sposób przeanalizować w tym miejscu jego całej spuścizny pisarskiej, poniżej zostały przedstawione jedynie najistotniejsze teksty.
Przykładowo w związku z kolejnym świętem pracy w 1985 r. Ogrodziński przypomniał mieszkańcom regionu postać Jakuba Prawina vel Silbersteina przedwojennego członka Komunistycznej Partii Polski [1], w czasie wojny współpracującego z NKWD politruka z kwatermistrzostwa 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki [2], a po wojnie generała Ludowego Wojska Polskiego [3], w 1945 r. pełnomocnika Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Okręg Mazurski [4]. Biografia ukazała się w trzech częściach na łamach ówczesnego organu KW PZPR „Gazety Olsztyńskiej”. W artykule Ogrodzińskiego O Jakubie Prawinie pojawiła się informacja, że Prawin był pełnomocnikiem rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej po tzw. wyzwoleniu [5]. W tekście pojawia się kilka nieścisłości. W tym czasie oficjalna nazwa państwa polskiego brzmiała „Rzeczpospolita Polska”. Poza tym Prawina mianowano pełnomocnikiem 23 marca 1945 r. [6], a więc jeszcze w trakcie wojny, abstrahując już od tego, że autor tekstu „wyzwoleniem” nazywa zajęcie w 1945 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej byłych Prus Wschodnich) [7]. Ogrodziński ubolewał w połowie lat osiemdziesiątych minionego wieku, że poza parkiem wokół olsztyńskiego zamku żadnej ulicy ani obiektu w Olsztynie nie nazwano imieniem tego komunisty. Wspominał, że wiedzę o Prawinie, zaczerpnął m.in. z rozmów z Danielem Passentem [8], komunistycznym agentem o pseudonimie TW „John” [9], którego Prawinowie wychowali po wojnie [10]. „[…] matka Passenta i żona Prawina były siostrami”. Ogrodziński życiorys Prawina rozpoczął od opisania przedwojennego strajku pracowników ubezpieczeniowych w Warszawie, na którego czele stanął właśnie Prawin, wstępując jednocześnie do KPP. Informację tę uzupełnił wypowiedzią Passenta: „Prawin był człowiekiem ideowym, a zarazem pierwszym więźniem, który był dwukrotnie w Berezie” [11]. Ogrodziński wspomniał, że w czasie II wojny światowej Prawin walczył początkowo w armii sowieckiej m.in. pod Stalingradem, a następnie w armii polskiej, biorąc udział w bitwie pod Lenino już jako żołnierz polskiej formacji. Autor tekstu opowiadając o zaprowadzaniu administracji wojskowej w byłych Prusach Wschodnich, posiłkował się bardzo tendencyjną pracą Warmia i Mazury w latach 1945–1947 Edmunda Wojnowskiego byłego I sekretarza KW PZPR w Olsztynie [12]. Ogrodziński, wymieniając zasługi Prawina dla przywracania polskości w Okręgu Mazurskim, przywołał słowa Wacława Gumińskiego, ówczesnego członka Komitetu Wojewódzkiego PPR w Olsztynie [13].
(c.d.n.)
Dr Paweł Piotr Warot
[1] Polski Słownik Biograficzny, t. 28, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984–1985.
[2] S. Jankowiak, Trudny powrót do ojczyzny, „Biuletyn IPN” 2005, nr 9–10, s. 28.
[3] H.P. Kosek, Generalicja polska, Pruszków 2001.
[4] S. Jankowiak, Trudny powrót…, s. 28, 29.
[5] W. Ogrodziński, O Jakubie Prawinie (1), „Gazeta Olsztyńska”, 30 IV – 1 V 1985.
[6] Polski Słownik Biograficzny….
[7] Rodzi się pytanie, kogo Sowieci wówczas wyzwalali? Czy żyjących tu Niemców, bo skoro o nich chodzi, to należy się zastanowić od kogo wyzwalali? Czy „wyzwalana” była tu tzw. ludność rodzima, czyli Warmiacy i Mazurzy, którzy w większości w 1933 r. głosowali za NSDAP? Czy wreszcie „wyzwalano” Polaków, którzy w tym sensie „wolni” pozostawali aż do 1992 r., czyli do czasu wyjścia z Polski ostatnich krasnoarmiejców? Por. G. Strauchold, Myśl zachodnia i jej realizacja w Polsce Ludowej w latach 1945–1957, Toruń 2003; M. Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.
[8] W. Ogrodziński, O Jakubie Prawinie (1)…
[9] Zob. D. Kania, M. Morosz, J. Targalski, Resortowe dzieci. Media, Warszawa 2013, s. 84, 107.
[10] D. Passent, J. Ordyński, Passa, Warszawa 2012.
[11] W. Ogrodziński, O Jakubie Prawinie (1)…
[12] zob.: http://katalog.bip.ipn.gov.pl/showDetails.do?idx=W&katalogId=1&subpageKatalogId=1&pageNo=1&nameId=4719&osobaId=11524&, dostęp 25 listopada 2013 r. Edmund Wojnowski w 1981 r. odszedł ze stanowiska po proteście „Solidarności” związanym z zamieszaniem Wojnowskiego w aferę korupcyjną.
[13] W. Ogrodziński, O Jakubie Prawinie (3), „Gazeta Olsztyńska”, 9 V 1985.
